Ironi

Desse orda blir brukte og forklarte i teksten:

Ironi

Ironi er å seie eller skrive ein ting og meine det motsette.

Språkleg verkemiddel

Språklige verkemiddel er ulike måtar ein forfattar bruker språket på for å påverke eller skape ei bestemd kjensle hos lesaren. Ironi er eit språkleg verkemiddel.

Ordet ironi kjem frå gresk og betyr "å seie ein ting og meine det motsette". Det er ganske vanleg å bruke ironi i daglegtale. Setninga "Ja, no har du god tid til bussen går" kan vere meint ironisk viss den som skal ta bussen, ofte er altfor seint ute. Då betyr setninga eigentleg at du ikkje rekk bussen i dag heller. Det er likevel ikkje alltid at ironi er det motsette av det vi eigentleg meiner. Av og til er ironi meir ei form for overdriving eller underdriving.

Døme på ironiske setningar kan vere:

• I dag var det godt og varmt ute! (ironisk viss det blir sagt på ein dag det er veldig kaldt)

• Vi har lært så mykje av den nye vikaren. Han kjem aldri for seint! (ironisk viss den nye vikaren kjem for seint dag etter dag)

• Eg gler meg skikkeleg til å jobbe tre netter på rad. (ironisk viss personen eigentleg synest det er litt mykje med tre nattevakter etter kvarandre)

• Ja, her var det jo mykje folk! (ironisk viss det er ein stad der det nesten er tomt for folk)

• Dette var jammen ei fin strand. Ikkje søppel her i det heile, jo. (ironisk viss personen ser utover ei strand med mykje søppel)

I den korte humorvideoen under er det ein kval som sit i kassa og tek imot betaling, mens det er eit menneske som handlar varer. Sjefen på butikken er ein sel.

Ironi skaper ein felleskap blant dei som skjønner ironien. Ironi er òg ein måte å skape morosame situasjonar på. Det kan vere ein av grunnane til at bruk av ironi er så populært.

Ironi kan òg brukast for å treffe ekstra hardt med noko vi ønsker å få fram, eller for å stenge ute bevisst. Det er derfor viktig å tenke over korleis vi bruker ironi, både i skriftleg samanheng og når vi snakkar saman med andre.

Ironi kan vere vanskeleg å oppfatte

Det er ikkje alltid så lett å skjønne når nokon er ironiske. Det kan vere situasjonen og små nyansar i måten noko blir sagt på som gir deg signal om at noko er ironisk meint. Det er derfor mykje vanskelegare å oppdage ironi på eit språk du ikkje kan så godt. Det er ekstra viktig å vere merksam på det språklege verkemiddelet ironi når du lærer deg eit nytt språk.

I somme jobbsituasjonar kan det fungere godt å bruke ironi. Det kan gi god stemning viss alle ler av det same og kjenner seg inkluderte. Men det er òg ganske lett at det du seier, blir misforstått. Viss ein kunde eller brukar ikkje forstår at du er ironisk, kan dei føle at du gjer narr av dei. I jobbsamanheng må du derfor vere ekstra merksam på at mottakaren faktisk forstår bruken av ironi. Viss ikkje kan det oppstå uheldige situasjonar.

Du kan finne ironi i mange ulike litterære tekstar. Som du har lese tidlegare, er det eit språkleg verkemiddel som skal gjere noko morosamt. Andre gonger gjer ironien at vi blir litt overraska eller provoserte. Ironi er spesielt mykje brukt i sjangeren kåseri.

Viss du les ein tekst som du trur bruker ironi, så bør du bruke litt ekstra tid på han. Du kan stille deg spørsmåla:

• Er det brukt ironi i denne teksten?

• Kva er det i teksten som gjer at du trur noko er ironisk meint?

• Kva er i så fall ironisk i teksten?

• Kvifor har forfattaren brukt ironi, trur du?

Då er du i gang med å tolke teksten og med å forstå kva funksjon ironi har i teksten.