Oppgåve

Undersøk kontrastar i tekstar

Oppgåve 1. Beskriv diktet

Dagen viker og går bort
Himmelen blir tung og sort
Solen har oss alt forlatt.
Nær oss er den mørke natt.

Utdraget over er frå salmen "Dagen viker og går bort" av Dorothe Engelbretsdatter, 1678.

Studer strofen over og finn kontrastane i utdraget frå salmen.
Kva for kjensler synest du kontrastane vekker?
Skriv eit avsnitt om korleis kontrast blir brukt som verkemiddel i salmen. Start avsnittet med temasetninga: Det er tydeleg at kontrast er brukt som verkemiddel i salmen "Dagen viker og går bort" av Dorothe Engelbretsdatter.
Skriv ein kort tekst der du bruker kontrast som verkemiddel. Treng du litt hjelp? Bruk til dømes kontrastane liten/stor, glad/trist, morgon/kveld, open/lukka, tung/lett i teksten din.

Tips: Du kan bruke modellteksten frå sangen "Tusen tegninger" av Karpe som inspirasjon når du skal svare på oppgåve 1C. Modellteksten finn du i boksen under.

Modelltekst

Karpe startar songen "Tusen tegninger" slik:

Er både svart og hvit,
er både glad og trist

Songen "Tusen tegninger" er henta frå albumet Aldri solgt en løgn av Karpe, utgitt i 2010. Det er tydeleg at kontrast er eit verkemiddel i songen. Orda svart og hvit i første verselinje er kontrastar, og i andre linje er glad og trist motsetningar.

Kontrastane får fram dei ulike kjenslene eget kjenner på. Songen beskriv ein person som er trist, men glad på same tid. Vi som lyttar til songen, blir nysgjerrige på kvifor personen kjenner på så mange forskjellige kjensler. Kan det ha samanheng med motsetningen i første verselinje? Der får vi inntrykk av at eget har tilhøyrsel fleire stader, ettersom det har både lys og mørk hudfarge på ein gong. Kan det vere at personen kjenner på det å stå med ein fot i kvar kultur? Kontrastane vekker nysgjerrigheit og spenning.

Oppgåve 2. Finn kontrastane

I denne oppgåva skal du løfte og snu korta ved å klikke på dei for å finne to og to kontrastord som passar saman. Eit døme på kontrastpar er stygg og fin. Denne oppgåva kan gjerne gjerast i samarbeid med ein annan i klassen.

Oppgåve 3. Presenter kunst

Finn fram til musikk, kunst eller litteratur frå andre land som bruker kontrast som verkemiddel.
Presenter det du har funne for ei gruppe i klassen.

Oppgåve 4. Kontrastar i eventyr

Finn kontrastar i det samiske eventyret "Den gylne tida og hvordan den tok slutt".
Korleis får kontrastane i eventyret fram motsetningane mellom brørne? Grunngi svaret ditt.
Korleis skaper kontrastane i eventyret spenning? Grunngi svaret ditt.
Vel deg eit eventyr du kjenner. Kva for nokre kontrastar finn du i eventyret? Vel gjerne eit eventyr frå heimlandet ditt. Du kan òg velje ei av forteljingane frå ulike land på samlesida "Les en fortelling!" på morsmål.no.

Oppgåve 5. Lag og presenter ein reklame

Lag ein reklame for eit produkt eller ein aktivitet du liker. Du skal bruke kontrast som eit tydeleg verkemiddel. Vel målgruppe og bodskap.
Presenter reklamen, og korleis du har brukt kontrast som verkemiddel. Få òg fram kven du har tenkt som målgruppe, og kva som er bodskapen i reklamen.

Døme på kontrast i reklame

I denne gamle reklamen er bruken av varme og kalde fargar den viktigaste kontrasten. Dama har varme fargar med lysbrun hud, gule briller, raude lepper og genser med raude og kvite striper. Bakgrunnen, som liknar ein himmel med snø, og boksen med hudkrem har kalde blåfargar. Varme fargar gir oss kjensla av liv og energi, mens blått gir kjensla av reinleik og kulde. Kvifor har den som har laga reklamen valt desse kontrastane, trur du?