a) Teikn grafen til f frå x=-4 til x=4. Marker dei to områda som er avgrensa av
grafen, x-aksen og dei rette linjene x=-4 og x=0
grafen, x-aksen og dei rette linjene x=0 og x=4
Løysing
Området avgrensa av grafen, x-aksen og dei rette linjene x=-4 og x=0 er markert med brun farge.
Området avgrensa av grafen, x-aksen og dei rette linjene x=0 og x=4 er markert med blå farge.
b) Berekn ∫-40fxdx og ∫04fxdx.
Løysing
∫-402xdx=x2-40=02--42=-16
∫042xdx=x204=42-02=16
c) Bruk resultata frå b) til å berekne areala av tre område, A1, A2 og Atot.
A1 er avgrensa av grafen til f, x-aksen og linjene x=-4 og x=0, A2 er avgrensa av grafen til f, x-aksen og linjene x=0 og x=4, mens Atot er avgrensa av grafen til f, x-aksen og linjene x=-4 og x=4.
Løysing
A1=∫-40fxdx=-16=16
A2=∫04fxdx=16=16
Atot=∫-40fxdx+∫04fxdx=16+16=32
d) Berekn ∫-44fxdx og samanlikn resultatet med resultata frå oppgåve b) og c).
Løysing
∫-44fxdx=x2-44=42--42=0
Vi såg i b) at dei to bestemde integrala hadde den same talverdien, men ulikt forteikn. Summen av dei to bestemde integrala blir 0, noko som òg integrasjonen i denne oppgåva gir.
Vi ser i c) at sjølv om vi bruker integralrekning som utgangspunkt for å berekne areal, får vi ikkje den same talverdien på arealet og det bestemde integralet for det same området. Dette kjem av at ein del av grafen er under x-aksen.
3.1.52
Funksjonen f er gitt ved fx=x5-5x3+4x.
a) Bestem ∫fxdx.
Løysing
∫x5-5x3+4xdx=16x6-54x4+2x2+C
b) Nedanfor er grafen til f teikna, og fire område er markerte med ulike fargar. Områda er avgrensa av grafen, x-aksen og nullpunkta til f. Det bestemde integralet for kvart område er angitt.
Bruk informasjonen på biletet til å bestemme areala av områda som er avgrensa av grafen til f, x-aksen og linjene i dei fire tilfella nedanfor.
b) Finn nullpunkta til f og teikn forteiknslinje for funksjonen.
Løysing
Vi startar med å faktorisere funksjonsuttrykket:fx=x3-x=xx2-1=xx+1x-1
Dette gir at f har følgande nullpunkt: x=-1,x=0,x=1
For å avgjere kvar f er positiv og negativ, testar vi x-verdiar før, etter og mellom nullpunkta:
f-2=-23--2=-8+2=-6
f-0,1=-0,13+0,1=-0,001+0,1=0,9
f0,1=0,13-0,1=0,001-0,1=-0,099
f2=23-2=8-2=6
Forteiknslinje:
Vi kunne òg ha teikna forteiknslinja til funksjonen ut frå det vi kan lese ut av funksjonsuttrykket. Dette er fordi ein tredjegradsfunksjon med tre nullpunkt og positivt tredjegradsledd alltid vil følge dette mønsteret. Tenk gjennom kva som er grunnen til det.
c) Berekn arealet av området som er avgrensa av grafen til f, x-aksen og linjene x=-2 og x=1.
Løysing
Arealet av det angitte området er summen av areala av dei tre områda som er avgrensa av x=-2 og nullpunkta til funksjonen. Vi reknar ut dei bestemde integrala for desse områda kvar for seg, og vi reknar deretter ut det samla arealet ut frå absoluttverdiane.
c) Kvifor er nullpunktet til funksjonen viktig informasjon dersom du skal rekne ut arealet mellom grafen og x-aksen?
Løysing
Når vi skal rekne ut arealet mellom grafen og x-aksen, er det viktig å vite kvar grafen kryssar x-aksen. Dette er fordi vi må rekne ut dei bestemde integrala for områda over og under x-aksen kvar for seg. Nullpunkta angir kvar grafen kryssar x-aksen og gir oss derfor informasjon om øvre og nedre grense i kvart av dei bestemde integrala.
d) Berekn arealet av området som er avgrensa av grafen til f, x-aksen og linjene x=-1 og x=1.
Løysing
Ut frå informasjonen vi fekk i b), veit vi at grafen har nullpunkt for x=-1, x=0 og x=1. For å rekne ut arealet av det angitte området reknar vi ut vi det bestemde integralet for områda mellom nullpunkta kvar for seg og summerer absoluttverdien av desse.
e) Vi legg merke til at begge integrala vi rekna ut i d), er negative. Kan du forklare kva det seier om nullpunktet x=0?
Løysing
Sidan begge integrala er negative, betyr det at grafen er under x-aksen frå x=-1 til x=1. Når vi trass i dette har eit nullpunkt i x=0, betyr det at grafen òg har eit toppunkt for x=0.