Preposisjonar, konjunksjonar, subjunksjonar og interjeksjonar

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Siren Halvorsen

Preposisjonar står framom eit substantiv eller pronomen, og du kan ikkje bøye det. Vi bruker preposisjonar for å beskrive kvar noko eller nokon held til i stad eller tid:

• i huset
• under bordet
• bak gardinene
• etter påske
• i jula
• over nyttår

Konjunksjonar er ord som bind saman sidestilte enkeltord, setningsledd eller heile setningar. Dei blir difor også kalla bindeord. Konjunksjonane heiter og, men, for, eller, så.

• Dei budde i eit stort og flott hus.
• Vil du helst ha den raude buksa eller den grøne jakka?
• Dei trente på trikset heile veka, men berre ein av dei klarte det til slutt.
• Lise forsov seg, så ho rakk ikkje flyet.

Subjunksjonar eller underordningsord innleier leddsetningar. Døme på subjunksjonar er fordi, at, om, som, då, når, dersom, viss, før, endå.

• Då Kim var ferdig med talen sin, braut applausen laus.
• Eg veit ikkje om han vil kome.
• Barna gledde seg fordi dei skulle kose seg med barne-tv og varm kakao.
• Kvar er boka som eg har tinga?
• Er det sant at han skal til Spania?

Også infinitivsmerket å blir rekna som ein subjunksjon:

• Han hatar å tape (han hatar at han tapar).

Til interjeksjonane reknar vi

• utropsord (au, huff, søren, fy, æsj, heia)
• svarord (ja, nei)
• lydhermande ord (pang, krasj)
• helsingar (hallo, hei)