Forretningsidé

Ein forretningsidé er ei beskriving av kva ei verksemd skal tene pengar på. Forretningsidéen bør formulerast kort og gi svar på følgande spørsmål:

• Kva behov skal vi tilfredsstille?

• Kva produkt skal vi tilby?

• Kven skal kjøpe produkta?

• Kvifor skal kundar kjøpe produkta våre?

Forretningsidéen skal altså formidle kva verksemda skal gjere, for kven og korleis. Forretningsidéen bør òg få fram det unike eller heilt spesielle ved idéen for verksemda.

Ein forretningsidé er ofte ei løysing på eit problem, som når Vipps blei utvikla for å forenkle betalingsprosessen, eller Spotify for å sleppe å kjøpe musikkfiler.

Forretningsidéar kan òg oppstå som resultat av idémyldring og kreative prosessar, der målet er å vere innovativ. Det kan til dømes vere å utnytte ny teknologi for å skape eit betre produkt eller ein meir effektiv distribusjon.

Ein forretningsidé treng ikkje nødvendigvis vere innovativ. Du kan til dømes starte ein ny frisørsalong. Gjer du dette på ein stad med eit udekt behov for frisørar, eller ved at frisørsalongen din skil seg ut i form av eit spesielt godt produkt eller ein god pris, kan dette òg vere ein lønnsam forretningsidé.

Når vi skal utvikle ein forretningsidé, startar vi som oftast med å finne ut kva behov vi skal dekke for så å finne ut korleis vi skal dekke behovet. I prosessen må vi òg vere tydelege på kven som er målgruppa vår.

Kva behov skal vi tilfredsstille?

Dei ulike behova til menneska kan delast inn i ulike kategoriar, slik dei er illustrerte i Maslows behovspyramide. Alle behova kan vere utgangspunkt for ein forretningsidé. Fysiologiske behov som svolt har resultert i tallause ulike leverandørar av matprodukt. Behovet for sjølvrealisering har mellom anna skapt ein marknad for yoga-retreats.

I utvikling av ein forretningsidé må vi undersøke marknaden og kartlegge behov hos potensielle kundar. I behovsavklaringsfasen kan det vere lurt at vi gjer marknadsundersøkingar for å forsikre oss om at det er eit reelt behov i marknaden for produktet vi ønsker å tilby. Les gjerne artikkelen "Marknadsundersøkingar".

Kva produkt skal vi tilby?

Etter at vi har funne eit behov vi vil tilfredsstille, må vi finne ut kva produkt vi kan tilby for å dekke dette behovet.

Mange forbrukarar ønsker å legge om forbruket i ei meir berekraftig retning. Det har skapt nye behov, som igjen gir nye forretningsmogelegheiter. Eit døme er at fleire forbrukarar ønsker alternativ til kjøttprodukt. Det blir derfor stadig fleire som utviklar nye forretningsidéar i kategorien vegetarprodukt.

Kven skal kjøpe produkta?

Det må eksistere ein marknad for produktet eller vere ein mogleg framtidig marknad. Det vil seie at det må vere ein betalingsvilligskap for produktet. Blant dei som kan vere villige til å betale for produktet, må vi definere ei målgruppe. Jo fleire, jo betre, tenker du kanskje. Men det er viktig å avgrense målgruppa.

Prøver vi å femne for vidt, vil produktet sannsynlegvis berre dekke behovet sånn passe, sidan ulike målgrupper har ulike behov. Derfor er det ofte lurt å konsentrere seg om éi bestemd målgruppe som vi skreddarsyr produktet til. Dette gjer det òg enklare når vi skal marknadsføre produktet.

Det er til dømes få klede som ikkje treng ei avgrensing i målgruppe. Vi må som regel minst segmentere etter kjønn og alder, og gjerne etter bruk og stil.

Når vi skal finne fram til målgruppe for produktet vårt, startar vi gjerne med å segmentere marknaden. Repeter gjerne fagomgrep ved å lese artikkelen "Segmentering og målgrupper".

Kvifor skal kundar kjøpe produkta våre?

Det å dekke behov i marknaden handlar om å tilby noko som løyser problem, og som potensielle kundar oppfattar at gir ein verdi. Det finst eit enormt utval av produkt innan dei fleste kategoriar, og det er viktig at du tenker på kvifor kunden skal velje å kjøpe akkurat ditt produkt.

Korleis skal du skilje deg ut frå konkurrentane? Finn helst noko du er best på, gjerne noko som kan bli oppfatta som unikt og verdiskapande for kunden. Det skaper eit konkurransefortrinn. Unik kvalitet, låg pris, effektiv distribusjon og gode betalingsløysingar er alle døme på moglege konkurransefortrinn.

For å kunne skape høgast mogleg verdi for kundar må vi vere kundeorienterte i alt vi gjer. Kom deg derfor ut og test idéen eller ein prototype på reelle kundar på eit tidleg tidspunkt! Det nyttar ikkje berre å anta at du veit kva kundane vil ha. Du må faktisk undersøke om spådommane dine stemmer med verkelegheita. Dersom det viser seg at det du trudde, var feil, må du justere og forandre basert på det du finn ut.

Viss idéen din til dømes går ut på å tilby eit nytt treningskonsept, så oppsøk treningsstudio og snakk med dei som bruker tilbodet. Er idéen eit nytt opplevingstilbod, så snakk med folk som kan vere moglege kundar, og oppsøk messer og andre stader der bransjefolk møtest.

Internett og sosiale medium gir òg mange mogelegheiter til å komme i kontakt med potensielle kundar og teste reaksjonar.

Vidareutvikling av idéen

Bruk alle tilbakemeldingane du får til å vidareutvikle forretningsidéen. Ein godt formulert forretningsidé kan vere eit godt styringsverktøy internt, men òg viktig overfor samarbeidspartnarar og bankar.

Somme forretningsidéar blir aldri realiserte, andre blir aldri ein suksess, eller suksessen blir kortvarig. Så kva kjenneteiknar dei som lykkast i eit lengre perspektiv, og kva vil det seie å lykkast?

For å lykkast må verksemda vere lønnsam. Inntektene må vere større enn kostnadene. Det må vere ein betalingsvilligskap for produktet, og verksemda må drive kostnadseffektivt, både i produksjon, distribusjon og sal.

For å kunne utnytte inntektspotensialet må det vere mogleg å vekse og skalere opp om etterspørselen aukar. I eit langsiktig perspektiv er det viktig med ei fleksibel verksemd, som kan tilpasse seg forandra marknadsforhold og nye behov.

For å kunne seie at vi har lykkast med ein forretningsidé, må vi altså tene pengar, men i tillegg ønsker mange verksemder å gjere ein forskjell. Dei vil gjerne vere med å løyse eit samfunnsproblem og er opptekne av anerkjenning og omdømme.

Berekraftsperspektivet blir stadig viktigare, så ein god forretningsidé må derfor òg vere økonomisk berekraftig på sikt, ta vare på miljøet og ta vare på sosial berekraft.

Oppsummert kan vi seie at gode og lønnsamme forretningsidéar har fleire av følgande kjenneteikn:

• Dei er innovative.

• Dei har konkurransefortrinn.

• Dei er berekraftige.

• Dei er kundeorienterte.

• Dei har eit eksisterande eller ein mogleg marknad.

• Dei er kostnadseffektive, skalerbare og fleksible.

• Dei er godt formulerte.

I dette dømet skal vi sjå på korleis vi kan utvikle ein forretningsidé med utgangspunkt i behova til russ.

Behovsavklaring, produkt og målgruppeval

Vi må først finne ut kva behov russen har. Det kan vere mykje meir enn berre russeklær. Det kan vere sikkerheitsprodukt, transport, appar og underhaldningstilbod.

I behovsavklaringsfasen kan vi lage ei marknadsundersøking som russen kan svare på. Deretter må vi bestemme oss for kva produkt vi ønsker å tilby.

Målgruppa vår er primært russ, sjølv om det for nokon kan vere foreldra som betaler for produkta.

Kva særpreg eller kva kvalitetar skal vi ha som gjer at russen ønsker å kjøpe akkurat våre produkt? Utforming og kvalitet på draktene kan vere avgjerande. Men skal du levere produkt til russen, er det òg viktig å ha rask og sikker leveranse. Dersom noko blir forseinka eller det oppstår ein feilleveranse, så hjelper det lite for kunden om produktet er billeg. Kanskje dukkar det ikkje opp før feiringa er over.

Forretningsidé – analyse

Nokre ungdommar ville for nokre år sidan utfordre Russeservice, og dei starta bedrifta Russehuset. Dei formulerte følgande forretningsidé:

Redusere kjøpepresset og pengebruken i russetida ved å tilby billegare russeutstyr med kult særpreg til russen i Noreg.

Når vi skal vurdere ein forretningsidé, må vi først sjå kor godt han svarer på spørsmåla: Kva for behov? Kva for produkt? Til kven? Kvifor?

• behov/problem: kjøpepress og høg pengebruk

• produkt: russebukser og russedressar

• kven/målgruppe: russ i Noreg

• kvifor: billeg og kult særpreg

Vi må først verifisere behovet eller problemet. Stemmer det at det er eit stort kjøpepress blant russ, som igjen fører til høg pengebruk i russetida? Om dette er tilfelle, må vi gå vidare og vurdere om produkta våre vil løyse problemet.

Vil billegare russebukser og russedressar frå ein ny leverandør senke kjøpepresset og redusere pengebruken?

Vidare bør vi vurdere om forretningsidéen er lønnsam og berekraftig. Korleis skal bedrifta klare å vere lønnsam når ho skal selje billegare russeprodukt? Vil produksjonen av russeprodukta vere berekraftig?