Spania
Den italienske sjøfararen Kristoffer Columbus kom til Amerika på slutten av 1400-talet, då han var på oppdrag for det spanske kongehuset. Frå dette kontinentet tok spanjolane med seg mellom anna smaksbomber som paprika og chili, men òg kakaobønner. Dette formar den spanske matkulturen i dag gjennom sterk, fargerik mat og ein lidenskap for sjokolade.
Både før i tida og i dag er det heilt vanleg å handle råvarene på lokale torg og marknader. Her finn du råvarer til alle måltid: frukt, grønsaker og mykje sjømat og dessutan ferskt og spekt kjøtt. Tomatar er svært viktig i det spanske kjøkkenet. Det blir produsert mykje tomatar i Spania, og dei blir brukte både rå, kokte, friterte, gratinerte, som saus, supper og i gryterettar.
Skikken med tapas begynte i regionen Andalucía. Det som karakteriserer tapas, er smårettar og fingermat, men det kan òg inkludere avanserte rettar med høg kokekunst frå restaurantar med Michelinstjerner. Ingrediensane vi ofte bruker til tapas, er oliven, olivenolje, kvitlauk, tomatar, sitron, kveite, mjølk som ost eller yoghurt, fisk og skaldyr. I Spania, som i mange andre land i Europa, er ikkje tilgangen på ferske råvarer noko problem. Derfor speler smaken til råvara og kor fersk ho er, hovudrolla når det blir laga tapas. Det finst òg regionale forskjellar av tapas.
Klassiske retter til tapas kan vere:
- aceitunas
- oliven
- chuletones
- ein slags T-bein-steik
- artiskokkhjarter
- ofte i persille og sitron
- gazpacho andaluz og salmorejo
- kalde tomatsupper
- paella valenciana
- ein variant av paella
- bacalao
- fiskegryte med klippfisk
- calamares fritos
- fritert blekksprut
- pinchos de pollo
- kyllingspyd, i fleire variantar
- pollo al ajillo
- kylling i kvitlauk
- patatas bravas
- poteter i tomatsaus
- manchego eller annan ost
- ostebitar serverte med minikjeks
- champiñones al ajillo
- sjampinjongar i kvitlauk
- patatas al ajillo
- potetar med kvitløk
- pimientos rellenos
- fylte paprikaer
- jamón
- spekeskinke, det kan vere curado, serrano, ibérico eller anna spansk skinke
Spania er det landet i verda med størst vinmarkareal, og det er den tredje største vinprodusenten i verda. Berre Frankrike og Italia produserer meir. Det blir produsert vin over heile landet, frå Atlanterhavet til Middelhavet, i innlandet, på kysten og på øyane. Klima, druer og produksjonsteknikkar skil vinane frå kvarandre.
Nokre kjende spanske vinar:
Raudvinar frå Rioja-området. Dette området er kjent for fatlagrede vinar av god kvalitet.
Cava er spanjolane sitt svar på sjampanje. Det er ein musserande vin som blir laga på same måte som sjampanje, det vil seie at den andre gjæringa går føre seg på flaske.
Sherry er ein sterkvin som blir laga sørvest i Spania.
Spanjolane elskar òg å bruke mykje pengar og tid på mat. Dei startar ofte med ein lett frukost som består av ein espresso og eit bakverk av det søte slaget. Ofte sluttar første del av arbeidsdagen klokka 13, og då samlast mange på barar til snacks, tapas og ein aperitiff. Etter ein time kjem dagens hovudmåltid (la comida). Dette er ein avslappande lunsj med fleire rettar, ofte forrett, hovudrett og dessert. Mange tek seg òg ein liten siesta før arbeidet startar igjen klokka 16. Arbeidsdagen kan vare til klokka 20. Då kan det vere ein ny time med tapas, og dagen blir avslutta med kveldsmat (la cena) rundt klokka 22. Dette måltidet kan òg bestå av fleire rettar.
Under finn du ein interaktiv presentasjon av mat og drikke frå Spania. Han er tilpassa skjermlesar, men innhaldet er òg framstilt med rein tekst med bilete lenger ned på sida.