Appelsin
Somme forskarar hevdar at appelsinen stammar frå området mellom det sørvestlege Kina og de nordaustlege India, medan andre held ein knapp på området mellom det sørlege Kina og Vietnam.
Historisk sett er det truleg snakk om såkalla sure eller bitre appelsinar (Citrus auratium) heilt fram til 1400-talet. Døme på slike appelsinar er pomerans og bergamottappelsin. Begge er nærast uetande, men blir brukte til eteriske oljar, til sukat og marmelade, og som podeplantar for andre sitrusfrukter.
Vi deler gjerne appelsinar inn i to hovudgrupper: blonde appelsinar og raude appelsinar. Blonde appelsinar har gult fruktkjøt. Raude appelsinar har eit meir eller mindre raudt fruktkjøt. Det finst også mange ulike appelsinvariantar. Somme blir dyrka for ferskvarekonsum, medan andre blir dyrka berre for å lage jus. Over ein tredel av produksjonen går til jusproduksjon. Appelsin er den viktigaste trefrukta i verda.
Vi et appelsinane naturelle, eller vi pressar dei til jus. Dei har eit rikt bruksområde, og vi bruker dei til salat, fruktsalat, saus og garnityr, til pynt på smørbrød, til is og til marmelade. Når vi bruker skalet til marmelade, er det viktig å skrubbe det godt først for å fjerne restar av voks.
Appelsin inneheld mykje C-vitamin (40–80 mg per 100 g, avhengig mellom anna av sort) i tillegg til rundt 13 andre vitamin i mindre omfang. Dessutan inneheld appelsinen ei betydeleg mengd av minerala fosfor, jern og kalium. Generelt kan vi seie at appelsinar kjem som sende frå himmelen i dei mørkaste månadene av året.
Appelsinen er den viktigaste kjelda vår til C-vitamin. Han er også ei god kjelde til B-vitaminet folat og mineralet kalium.
Sjå Matvaretabellen frå Mattilsynet for nærare opplysningar om næringsinnhaldet.
Appelsinen skal vere frisk og ha jamn farge utan grøne flekker. Fruktkjøtet skal verke fast utan teikn til blaute flekker. Appelsinen skal vere saftig og velsmakande, ha eit skal som losnar lett, og innehalde få steinar.
2–4 °C. Appelsinar inneheld ikkje stivelse i fruktkjøtet og kan derfor ikkje ettermognast. Det vil seie at frukta er på det friskaste og mest mogne på det tidspunktet då ho blir hausta. I romtemperatur held appelsinar seg i 1–2 veker.