Gulrot

Arabarane tok med gulrot til Spania for om lag 1000 år sidan, og herfrå har ho spreidd seg til resten av Europa. Gulrot trivst både i varme og i kalde strøk og blir dyrka over store delar av verda.

Den norske sesongen strekker seg frå januar til desember. Haldbarheita er avhengig av luftfukta. På spesiallager med høg luftfukt og låg temperatur (0 til 2 gradar) er gulrot haldbar i mange månader.

Den friske, oransje fargen kjem av betakaroten. Det finst mange ulike typar gulrot, og dei varierer i storleik, fasong og farge. I tillegg til den vanlege oransje gulrota finst det svarte, lilla, gule og kvite gulrøter. Dei lilla gulrøtene vart først nytta som fargestoff, og først på 1800-talet vart det populært å dyrke dei oransje gulrøtene vi kjenner best.

Nokre gulrøter blir lange og spisse, andre meir butte i fasongen, og nokre nesten heilt runde. Gulrot er ei av dei mest nytta grønsakene i Noreg. Dei blir selde både i buntar med graset på og pakka i posar eller beger.

Minigulrøter er små gulrøter som er mest nytta i storhushaldsmarknaden. Dei er svært tynne og er om lag 8–10 cm lange eller mindre. Minigulrøter blir selde med graset på. Vi får nokre norske gulrøter om hausten, elles importerer vi resten av året.

Vi et gulrota anten kokt eller som råkost. Rå gulrot er fint som mellommåltid eller som eit tilskot i matpakka. Rå, riven gulrot passar godt til steikt fisk. Kokt gulrot er passande tilbehøyr til dei fleste kjøt- og fiskerettar. Gulrot blir nytta i supper, gryter og stuingar og eignar seg godt til wok. Ho blir òg nytta i pickles og til og med i kaker. Gulrøter er òg fine å nytte i rotmos og set ein ekstra spiss på potetmosen, både med smak og med farge.

Gulrot skal vere fast og fri for brune flekker og framand smak eller lukt. Gulrot skal vere utan sprekkar eller misfarging i toppen. Vaska gulrot skal vere heil og rein. På buntgulrot skal graset vere friskt og grønt.

Gulrota er rik på betakaroten, som blir til vitamin A i kroppen vår. Elles inneheld ho ein del av dei andre vitamina og i tillegg kalium, jern og masse fiber. Kokte og mosa gulrøter inneheld heile tre gonger så mykje antioksidantar som rå gulrøter. Når gulrøtene blir kokte og mosa, blir antioksidantane frigjorde.

Sjå Matvaretabellen frå Mattilsynet for nærare opplysningar om næringsinnhaldet.

I den korte filmen under kan du lære meir om gulrot og få tips om korleis ho kan bli laga til og servert.