Kva er sunn skepsis, og kva er konspirasjonstenking?
Konspirasjonstenking
Dei som trur på konspirasjonsteoriar, er meir mistenksame enn andre. Dei har ein tendens til å førestille seg at det er skjulte krefter i samfunnet som planlegg ting i løyndom. Dei trur gjerne at det ligg skumle motiv bak, og ser ofte samanhengar som ikkje finst. Dette blir kalla for konspirasjonstenking, eller konspirasjonsmentalitet, og personar som tenker slik, ser gjerne på verda som ein farleg stad.
Sunn skepsis
Vi menneske er mistenksame av natur og leiter etter samanhengar. Dette er ein sunn skepsis som er nyttig for å avsløre verkelege samansverjingar. Desse er gjerne mindre omfattande og ikkje så godt planlagde, og dei som står bak, etterlèt seg ofte spor.
Konspirasjonsteoriar, derimot, er ofte fantasifulle og innfløkte. Dei som trur på slike teoriar, meiner at ingenting er tilfeldig, at ingenting er det det ser ut til å vere, og at alt heng saman med alt.
Tips
Les denne artikkelen på forskning.no om du vil vite meir om kvifor somme blir spesielt opptekne av konspirasjonsteoriar:
Kjelder
Jacobsen, S.E. (2021, 15. januar). Nå vet forskerne mer om hvem som tror på konspirasjonsteorier. I Forskning.no. Henta frå https://forskning.no/psykologi/na-vet-forskerne-mer-om-hvem-som-tror-pa-konspirasjonsteorier/1798218
Kjørstad, E. (2018, 4. oktober). Personer som tror på konspirasjonsteorier ser verden som et farlig sted. I Forskning.no. Henta frå https://forskning.no/psykologi/personer-som-tror-pa-konspirasjonsteorier-ser-verden-som-et-farlig-sted/1244782
Solbu, E.L. (2018, 12. mars). Antiopplysingstida. I NRK. Henta frå https://www.nrk.no/viten/xl/antiopplysningstida-1.13891495