Presens av regelrette verb
Presens er verbtida vi bruker for å fortelje om det som skjer no, noko som er allmenngyldig, eller noko som skjer fleire gonger.
- Hoy trabajo en casa.
- I dag jobbar eg heime.
- Madrid es la capital de España.
- Madrid er hovudstaden i Spania.
- Cada sábado vemos una película.
- Kvar laurdag ser vi ein film.
Spanske verb har personbøying. Det betyr at verbendinga viser kven som utfører handlinga.
På norsk har vi ikkje personbøying, men du kjenner det kanskje igjen frå engelsk:
- I read, he reads
- Eg les, han les
- I am, you are, she is
- Eg er, du er, ho er
Når vi seier at eit verb er regelrett, betyr det at verbet beheld den same stammen når vi bøyer det i dei ulike personane og tidene. Det einaste som forandrar seg, er endinga.
På spansk finst det tre grupper verb:
verb som sluttar på -ar i infinitiv, til dømes hablar (å snakke)
verb som sluttar på -er i infinitiv, til dømes comer (å ete)
verb som sluttar på -ir i infinitiv, til dømes vivir (å leve, å bu)
Når vi bøyer eit verb, må vi ta bort infinitivsendinga, altså -ar, -er eller -ir, og legge på endinga som viser kva person som utfører handlinga. Denne personen blir kalla subjekt.
Kvar gruppe verb har sine eigne personendingar som du bør lære deg utanåt. Dei liknar veldig på kvarandre, men det er likevel nokre forskjellar. I tabellen under har vi bøygd dei regelrette verba hablar, comer og vivir i alle personar. Studer bøyingsskjemaet nøye. Legg spesielt merke til dei ulike personendingane.
Personleg pronomen | hablar | comer | vivir |
|---|---|---|---|
yo | habl-o | com-o | viv-o |
tú | habl-as | com-es | viv-es |
él, ella, usted | habl-a | com-e | viv-e |
nosotros/as | habl-amos | com-emos | viv-imos |
vosotros/as | habl-áis | com-éis | viv-ís |
ellos/as, ustedes | habl-an | com-en | viv-en |
Øving 1: Personendingane
Sjå på bøyingsskjemaet for regelrette verb igjen. Kva legg du merke til når det gjeld verbendingane for dei ulike personane? Snakk med ein medelev, og noter nokre korte setningar eller stikkord til kvar person, altså
første person eintal (yo)
andre person eintal (tú)
tredje person eintal (él, ella, usted)
første person fleirtal (nosotros, nosotras)
andre person fleirtal (vosotros, vosotras)
tredje person fleirtal (ellos, ellas, ustedes)
Når de er ferdig med å notere, kan de samanlikne med løysingsforslaget.
Øving 2: Kjenner du igjen endingane?
På spansk utelet vi som regel det personlege pronomenet (yo, tú, nosotros og så vidare). Endinga på verbet viser alltid tydeleg kva person det dreier seg om. Det er derfor veldig viktig at du veit kva endingar som høyrer til dei ulike personane.
Øving 3: Bøy verba
Kan du bøye dei regelrette verba trabajar (å jobbe), beber (å drikke) og discutir (å diskutere)?
Øving 4: Vel rett verbform
Øving 5: Bøy verba i rett person
Skriv rett bøygd form av verba som står i parentes. Viss du slit med å skjøne setningane, kan du ta ein kikk på omsetjinga under oppgåva før du fyller inn.