Feltarbeid: dyreliv på tang- og tarestrender
I denne oppgåva skal de undersøkje livet i og ved ròtnande tang.
Tang og tare er næringsrikt, og den ròtnande tangen utviklar seg snart til eit spiskammer av næring for mange andre organismar. Nede i tangen myldrar det av små krepsdyr, insektlarvar og ikkje minst av bakteriar som bryt ned algane. Bakteriane er usynlege for auga, men lukta frå nedbrytinga er lett å kjenne.
Mange fugleartar finn næring blant den ròtnande tangen. Særleg tidleg på våren (mars/april) og ved hausttrekket (september) kan fuglelivet på ròtnande tare vere svært rikt. Då kan ein observere fugleartar som vanlegvis ikkje held til i området, men som no fråtsar i næring langs trekkruta.
Eit viktig førearbeid er å setje seg inn i dei vanlegaste fugleartane som finst i området dykkar, og som passerer som trekkfuglar på våren og hausten.
Kva for nokre smådyr kan de forvente å finne?
Lag ei artsliste, og les om artane i bøker og på internett.
Tips!
Kontakt eit Norsk Ornitologisk Forening-lokallag i området dykkar. Miljøvernstyresmaktene i fylket og kommunen kan òg kanskje hjelpe.
Abiotiske og biotiske forhold
- Start med å beskrive korleis området ser ut, og gjer eit anslag over kor mykje tang som er skyld på land. Det kan de gjere ved å anslå lengd, breidd og høgd på tanghaugen og så rekne ut volumet.
- Beskriv òg korleis området luktar, og kva konsistens tangen har.
- Bruk eit elektronisk termometer, og grav temperaturfølaren så langt ned i tangen de greier. Les av temperaturen etter ein halv time. Samanlikn med temperaturen like under tangoverflata og med lufttemperaturen. Noter.
- Leit i tangen etter smådyr. Samle inn det de finn, legg dyra på små glas, og undersøk dei seinare. Noter, og ta bilete.
- Ta med prøver av tangen tilbake til skulen, og sjå på dei i lupe (og eventuelt i mikroskop). Noter, og vis tangprøvene for klassen med videolupe.
Pass på!
Store haugar med ròten tare kan vere ei felle! De kan lett sige under til livet eller lenger. Bruk sikringsline!
Fugleobservasjonar
- Observer og registrer fuglelivet ved tangen. Kamufler dykk godt ved å bruke kamuflasjetelt, kamuflasjeduk eller ved å gøyme dykk i terrenget. Bruk klede med naturfargar slik at de blir naturleg kamuflerte. Bruk finlandshette om de har. Synet av eit ansikt kan lett skremme fuglane.
- Ver tolmodige, og observer fuglar ved og på tangen gjennom heile skuledagen. Dersom de startar grytidleg om morgonen, får de nok det beste resultatet.
- Bruk ei artsliste og tel mengda individ av artar de kjenner. Bruk også kikkert, men pass heile tida på at de er stille og i ro.
Til ekskursjonsrapporten
- Beskriv området generelt og tangen spesielt. Ta med bilete.
- Ver nøye med å beskrive korleis tangen ser ut og luktar. Kom inn på næringskjeder og på nedbrytarar.
- Hugs å ta med resultatet av temperaturmålingane. Kvifor blir det varmt nede i tangen?
- Presenter dyr de fann i tangen. Prøv å setje opp eit enkelt næringsnett.
- Presenter fugleartar de observerte og greidde å artsbestemme.
- Lag ei liste med artar og mengder. Sjekk om Norsk Ornitologisk Forening har observasjonar frå området de vitja.