Ulike modellar og bruksområde
Dei små manuelldrivne modellane med sveiv blir gjerne nytta til å pumpe vatn frå ein tank på hytta, i båten eller montert på toppen av eit oljefat på ein verkstad. Dei modellane med tilkopla elektrisk motor blir gjerne brukte i elektriske drikke-dispenserar, viftar i ventilasjonsanlegg og liknande. Vengepumpa blir òg brukt til komprimering av luft i lastebilar, fly og vakuumsystem på laboratorium. Vengepumpa har forholdsvis låg rotasjonsfart.
Verkemåte
Prinsippet er forholdsvis enkelt. Pumpa er ein rund konstruksjon med ein aksling inni. Denne akslingen er ikkje sentrert inne pumpehuset – som du kan sjå på biletet, ligg han litt til venstre for midten. Frå akslingen går det åtte venger heilt ut til ytterkanten av huset. Lengda på desse kan justerast av fjører eller hydraulisk trykk, eller at det er sentrifugalkrafta som pressar dei utover. Mellom vengene blir det danna rom som blir fylte med luft eller væske. På innløpet (blå side) kan vi sjå at romma har maksimal storleik, og når pumpa no går i retninga til klokka, blir romma gradvis mindre fram mot utløpet (raud side).
For å justere ned trykket må akslingen komme nærare midten, då vil storleiken på romma nærme seg kvarandre.
Desse to klippa på Youtube forklarer nærare korleis vengepumpa fungerer:
Prinsipp (animasjon med engelsk språk på YouTube)
Samansetning (Reidar Per Gjesdal på YouTube)
Fordelar og ulemper
Fordelen med vengepumper er at dei er lette å halde ved like. Ved inspeksjon ser ein etter skadar på vengene og pakningar, desse kan bytast for å halde oppe optimal yting. Pumpa er veldig godt eigna til handtering av væsker med låg viskositet (til dømes vatn), ho fungerer òg godt som vakuumpumpe. Pumpa tek heller ikkje skade dersom ho roterer utan tilførsel av luft eller væske i ein periode. Ho toler godt varme og eignar seg dermed til luftinjeksjon i omn og turbolading i køyretøy.
Ulempene er at ho kan ha ein forholdsvis kompleks konstruksjon. Ho fungerer ikkje for væsker med høg viskositet, og ho taklar ikkje høgt trykk.