Førebygging av komplikasjonar ved immobilitet
Allereie i det akutte stadiet av hjerneslaget er det viktig å setje i gang tiltak for å førebygge kontrakturar. Det er utarbeidd retningslinjer for korleis ein hjerneslagpasient bør ligge i sideleie – lamma/sjuk side, sideleie – frisk side og ryggleie. Ein hjerneslagramma bør ligge på antidecubitusmadrass for å førebygge trykksår.
Sideleie – lamma eller sjuk side
Sideleie – frisk side
Ryggleie
Snuing av pasient
Enkelte hjerneslagpasientar treng hjelp til å snu seg i senga. Under snuing er det viktig å tenke på det naturlege rørslemønsteret og å skåne den armen som er lamma.
- Om mogleg bør det vere to pleiarar til stades når ein pasient skal snuast.
- Dersom det ikkje er to pleiarar, må sengegrinda på den sida pasienten skal snuast mot, alltid vere oppe.
- Begge beina blir bøygde.
- Pasienten bør folde hendene og halde dei rett opp.
- Trekk aldri i sjuk arm.
- Pasienten blir snudd ved å vende han bort.
- Legg pasienten i leie slik det er skildra og illustrert over.
Det finst hjelpemiddel som gjer flytting enklare, til dømes silkelaken og skli-madrassar.
Flytting frå seng til stol
- Tenk på det naturlege rørslemønsteret til kroppen.
- Skån sjuk arm og skulder.
- Pasienten blir lagd over på sjuk side med det sjuke beinet strokke og det friske beinet bøygd.
- Hev hjartebrettet på senga.
- Om ein er to pleiarar, konsentrerer éin pleiar seg om beina og éin pleiar seg om overkroppen.
- Beina til pasienten blir hjelpte over sengekanten, og overkroppen blir retta opp ved å støtte under sjuk arm og den friske hoftekammen.
- Pasienten blir godt støtta og hjelpt på med sko.
- Stol eller rullestol blir sett godt inntil senga.
- Pasienten lener seg framover og får beina godt i golvet.
- Beina bør, om mogleg, blir plasserte litt innunder senga slik at det blir lettare å få pasienten opp i ståande stilling.
- Pasienten plasserer armane sine rundt skuldrene til pleiaren. Pleiaren held rundt skulderblada til pasienten og klemmer knea sine rundt det sjuke kneet til pasienten.
- Setet til pasienten blir løfta frå senga.
- Dreiing til stol går føre seg med den sjuke sida som akse.
- Sjå til at pasienten sit godt inne i stolen, og at sjuk arm kviler.
Personløftar kan nyttast ved flytting, men då vil ikkje prosessen i like stor grad bli ein treningssituasjon for pasienten.
Utfordringar til deg
Kvifor er det viktig at du som helsefagarbeidar veit korleis ein pasient med hjerneslag og halvsidig lamming (hemiplegi) skal ligge i senga?
Forklar ein medelev kva som ligg i "det naturlege rørslemønsteret til kroppen".
Kvifor er det viktig at flytting frå seng til stol blir brukt som ein treningssituasjon?