Dessert

Her kan du sjå korleis vi deler inn dessertar:

• kalde dessertar: fruktsalat, kompott, fruktgraut, fromasj, mousse, pudding

• varme dessertar: dessertsuppe, sufflé

• isdessertar: kremis for maskin, isparfait, sorbé

I tillegg har vi dessertsausar som kan følge dei ulike dessertane: vaniljesaus, saftsaus, coulis, sabayonne og sjokoladesaus.

Fruktsalat

er ein frisk og fargerik dessert laga av oppskoren frukt som blir lagd i sukkerlake.

Kompott

er kokt, heil frukt eller heile bær der fruktsafta er jamna.

Graut

er frukt eller bær som er kokte litt sunde og jamna. Både kompott og graut må avkjølast før servering. Det er vanleg å servere sukker, mjølk og fløyte ved sidan av.

Fromasj

er ein kremdessert som er stivna med gelatin. For å lukkast med fromasjen er det viktig at du bruker gelatinen rett. Du kan lage ulike variantar basert på ei grunnoppskrift. Då tilset du berre den smaken du vil ha, i rett mengde.

Mousse

kan være anten ein sjokolademousse eller ein bærmousse. I mørk sjokolademousse treng du ikkje gelatin, men det må du bruke i andre typar sjokolademousse og bærmousse. Kvit sjokolademousse og mjølkesjokolademousse blir ofte laga med mjølk, gelatin, sjokolade og krem. Bærmousse består ofte av marengs, bærpuré, krem og gelatin og har ein mjukare og glattare konsistens enn ein fromasj.

Kalde puddingar

kan vere både gamle klassikarar og nye spennande puddingar. Ein pudding skal ha ein glatt konsistens. Døme på eldre klassiske puddingar er mandelkjernepudding, brødpudding, semulepudding og karamellpudding. Nyare variantar er pannacotta som kjem i alle slags smakar.

Legg gelatinen i bløyt i kaldt vatn. Fem til ti minutt er nok. Klem ut nesten alt vatnet, og smelt gelatinen over svak varme. Ikkje la han koke. Tilset gelatinen i ein tynn stråle mens du piskar i smeten med den andre handa. Her er det enklast å bruke ein kjøkkenmaskin til hjelp.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-SA

Bilete: Tom Knudsen

Dette er dessertar som er varme når dei blir serverte.

Suppe eller bær saman med ei kule is er det mest vanlege å servere som varm dessert. Varm dessert passar godt på kalde dagar. Som variant kan du servere varme dessertar lune på sommaren. Det vil seie at desserten ikkje er så varm, men heller lunken.

Andre døme på varme dessertar er sjokoladefondant, eplepai, sufflé, brødpudding og crème brûlée.

Isdessertar kan lagast i alle smakar og variantar. Vi kan grovt skilje mellom to hovudtypar: iskrem og sorbé.

Iskrem lagar vi på basis av mjølk, fløyte, sukker og eggeplommer pluss smak. Det blir laga som anten isparfait eller kremis. Isparfait er ein iskrem som blir fryst rett i forma, mens kremis blir laga i ismaskin. Is som blir laga i maskin, har meir luftig konsistens enn parfaiten, som blir meir kompakt.

Sorbé er som regel ei blanding av frukt- eller bærpuré/-saft og sukkerlake. Sorbé lagar vi i ein ismaskin.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC-SA

Bilete: Jon-Are Berg-Jacobsen

Vaniljesaus

er ein eggebasert saus som vi lagar ved å koke opp mjølk/fløyte, vaniljestong og sukker. Denne mjølkeblandinga blir så blanda med vispa eggeplommer og tjukna. Basisen til vaniljesausen kan varierast og smaksetjast på mange vis.

Coulis

er ein purésaus laga av kokte eller friske bær som vi køyrer i ein kjøkkenmaskin eller blender med litt sukkerlake.

Saftsausar

lagar vi ved å koke opp saft, vatn og smak og jamne det med litt potetmjølsjamning.

Sjokoladesaus

kan vi lage ved å varme fløyte-mjølk og helle det over sjokolade og røre glatt, eller ved å koke ein sukkerlake, tilsetje kakao og fløyte og koke litt til.

Sabayonne

er ein saus laga på basis av eggeplommer, vin og sukker som vi piskar over vassbad til tjukk konsistens.

Karamellsaus

lagar vi ved å karamellisere sukker som vi koker ut med vatn etterpå.

• Potetmjølsjamna grautar kan bli grå dersom ein oppbevarer dei for kaldt.
• Dersom du nyttar aluminiumskjele og stålvisp når du koker opp mjølk, kan mjølka bli misfarga og få ein metallisk smak.
• "Smete" er eit faguttrykk for ei røre av fløyte eller mjølk, egg og smaksstoff.
• Iskrem med for mykje alkohol kjem ikkje til å fryse.