Hopp til innhald
Oppgåve

Parameterframstillingar for linjer

Her kan du jobbe med oppgåver om parameterframstillingar for linjer.

4.4.1

Ei linje l går gjennom punkta A2,2 og B3,4.

a) Finn ein retningsvektor for linja.

Løysing

Vi bruker AB:

rl=AB=3-2,4-2=1,2

b) Finn stigingstalet for linja ved å sjå på retningsvektoren.

Løysing

Vi finn stigingstalet til ei linje ved å dele endringa i y på endringa i x. Det betyr at vi kan finne stigingstalet til ei linje ved å dele y-komponenten i retningsvektoren på x-komponenten:

stigingstalet = yrlxrl=21=2

c) Bruk punktet A og retningsvektoren du fann i a) til å lage ei parameterframstilling for linja.

Løysing

l:x=2+ty=2+2t

d) Vis at punktet B ligg på linja.

Løysing

Viss B skal liggje på linja, må vi finne ein t slik at begge koordinatane til B passar i parameterframstillinga til l. Vi set først x=3, og så sjekkar vi om den t-verdien vi då får gir y=4:

x=2+t3=2+tt=1y=2+2·1=2+2=4

Vi ser at punktet B ligg på linja.

4.4.2

Vi har gitt linja m:x=3-2ty=1+t.

a) Teikn linja i eit koordinatsystem – både for hand og i GeoGebra.

Løysing

For å teikne linja for hand treng vi eitt punkt i tillegg til startpunktet i parameterframstillinga, som er 3,1.

Vi set inn t=1:

x=3-2·1=3-2=1y=1+1=2

Vi teiknar inn dei to punkta og trekkjer linja mellom dei.

For å teikne linja i GeoGebra skriv vi

Kurve(3-2t,1+t,t,-3,3)

for å få fram linja. Hugs at vi må velje eit intervall for t for at GeoGebra skal kunne teikne linja.

b) Finn ei parameterframstilling for ei linje som går gjennom punktet 2,2 og er parallell med m.

Løysing

Vi bruker den same retningsvektoren som i m:

x=2-2ty=2+t

c) Forklar at linja l:x=1-4ty=4+2t er parallell med m.

Løysing

Vi ser på retningsvektorane til linjene:

rl=-4,2=2·-2,1=2·rm

Sidan retningsvektorane er parallelle, er òg linjene parallelle.

d) Forklar at linja n:x=1-6ty=2+3t er den same linja som m.

Løysing

Vi ser at punktet (1,2) ligg både på m og n. I tillegg har vi at dei to vektorane er parallelle. Dermed er dei to linjene identiske.

e) Forklar at linja p:x=3-ty=1-2t står vinkelrett på m.

Løysing

To linjer står vinkelrett på kvarandre dersom dei to retningsvektorane står vinkelrett på kvarandre. Vi viser at skalarproduktet mellom dei to retningsvektorane er lik 0:

-2,1·-1,-2=-2·-1+1·-2=2-2=0

4.4.3

Ei linje l går gjennom punktet A3,-2 og har retningsvektoren r=-5,2.

a) Finn ei parameterframstilling for linja.

Løysing

l:x=3-5ty=-2+2t

b) Undersøk om punkta B-2,0 og C2,4 ligg på linja.

Løysing

Vi undersøkjer B først:

-2=3-5t-5=-5tt=1y=-2+2·1=-2+2=0

B ligg altså på linja.

Så undersøkjer vi C:

2=3-5t-1=-5tt=15y=-2+2·15=-2+254

Vi ser at C ikkje ligg på linja.