Hopp til innhald
Fagartikkel

Skogbruk: produksjon av tømmer

Frå eit tre spirer til det blir hogge, går det 70–100 år. Bli med ut i skogen og sjå korleis produksjon av tømmer går føre seg.
Video: Hilde Gullhaug Hennes , Solør videregående Sønsterud, Tore Nilsen / CC BY-NC-SA 4.0

Vi har gjennom historia brukt tre til til dømes byggemateriale, reiskap og brensel. Trevirke er fornybart og miljøvennleg. Bruk av tre har fått meir og meir merksemd i seinare tid. Sidan karbon blir bunde i treet, er skog og bruk av trevirke viktig i samanheng med klima. Du kan lese meir om dette i boksen under.

Fotosyntesen og karbonbinding i trevirke

I fotosyntesen som går skjer i treet, blir karbon i form av karbondioksid (CO2) teke opp frå lufta og lagra i veden i form av cellulose. Karbonet blir lagra i trevirket til treet rotnar eller blir brent.

Karbon som er bunde i tre, er ein del av det korte karbonkrinsløpet. Bruk av tre er derfor eit klimavennleg alternativ som byggemateriale.

Du kan lese meir om dette i artikkelen om karbonkrinsløpet.

Illustrasjon som viser sola som lyser på plante med røter i jorda, og kjemiske formlar for stoffa som går inn og ut av planta.
Bilete: Thomas Bedin / CC BY-NC-SA 4.0

I Noreg har vi mykje skog og god tilgang på tømmer som blir foredla til byggemateriale. I filmen ser vi korleis skogeigaren plantar tre, steller skogen og korleis trea til slutt blir hogne og køyrde til sagbruket. Skogbruk er ei langsiktig næring fordi det tek mellom 70 og 100 år for eit tre å vekse seg stort. Ulike treslag har ulike eigenskapar, og filmen viser dei tre vanlegaste treslaga i Noreg: gran, furu og bjørk.

Fakta om skog og skogbruk i Noreg

  • 37,4 prosent av Noreg er dekt av skog.

  • 68,4 prosent av dette arealet er drivverdig skog.

  • Det er 125 485 skogeigedommar i Noreg.

  • Det totale volumet på tømmer som står som levande tre i norske skogar, er på 988 millionar m3.

  • Årleg tilvekst er på 12,8 millionar m3 gran, 5,4 millionar m3 furu og 5,9 millionar m3 lauvtre.

  • Det blir årleg hogge 7,2 millionar m3 gran, 2,8 millionar m3 furu og 0,3 millionar m3 lauvtre.

  • I 2020 vart det planta 43,5 millionar tre.

  • Det var 6 259 sysselsette i skogbruket i 2020.

(Statistisk sentralbyrå, u. å.)

Arbeidsoppgåver

Finn ut meir om tre og bruk av tre. Jobb gjerne saman i grupper med desse oppgåvene.

  1. Trevirke frå ulike treslag kan ha ulike bruksområde. Finn døme på dette, og forklar kvifor det er slik.

  2. I filmen blir gran, furu og bjørk nemnde. Finn døme på bruk av andre treslag.

  3. I Noreg har vi lange tradisjonar for å bruke tre som materiale. Gi døme på nokre gamle og nye byggverk i tre som du kjenner til.

  4. I filmen blir det sagt at tre er berekraftige materiale. Kva betyr det at noko er berekraftig?

  5. Finn fordelar og ulemper ved bruk av tre som byggemateriale.

Veit du forskjell på treslaga? Test deg sjølv!

Kjelde

Statistisk sentralbyrå. (u. å.). Fakta om skogbruk. Henta 29. november 2021 frå https://www.ssb.no/jord-skog-jakt-og-fiskeri/faktaside/skogbruk.

Relatert innhald

Oppgåver og aktivitetar
Oppbygninga til trestammen

Veit du kva som finst mellom borken og veden? Prøv deg på denne oppgåva om korleis trestammen er bygd opp.

Fagstoff
Miljøsertifisering av tømmer

Miljøsertifisert tømmer skal sikre at tømmeret kjem frå miljøvennleg skogbruk. Sertifiseringa består av eit sett standardar.