Hárjehus
Suonjardeapmi ja dearvvašvuohta - suokkardeapmi
Olu mediaáššiid vuođul radioaktiiva nuoskideami, viesuid radona ja iešguđetlágan elektronihka radiobáruid birra lea bohciidan ballu das máid dat mearkkaša min dearvvašvuhtii. Dás guorahalat fáktáid ja árvvoštalat mo iešguđet suonjardansorttat váikkuhit dearvvašvuhtii. Vállje ovtta dahje goappaš bihttáid.
Dás iskkat man stuora suonjardanvárra lea du lagasbirrasis.
Gávnna dieđuid duogášsuonjardeami ja radioaktiiva nuoskkideami birra du lagasbirrasis. Stáhta suonjardansuodjalusa siiddut ja geologalaš kárttat leat dehálaš diehtogáldut, muhto gávdnojit go eambbo?
Veardádala báikkálaš suonjardeami dearvvašvuođavára rádjeárvvuid (suonjardandosa mihtiduvvon mSv:in) ektui, máid dearvvašvuođaeisseváldit leat mearridan.
- Mihtit duogášsuonjardeami geigerlohkkiin ja veardit máŋgga lanja mihtidemiid, áinnas vuolimus ja bajimus gerddiin. Árvvoštala bohtosiid ja digaštala vejolaš erohusaid. Sáhtát maid rehkenastit mihtidemiid bohtosiid becquerelii (Bq) ja veardidit viessoáimmu doaibmabidjorájiin, mii lea 100 Bq juohke kubihkkamehterii.
- Makkár suonjardansorttat bohtet jođaskeahtes neahtas dahje dain eará evttohusain bajábealde? Gávnna dieđuid bárroguhkkodaga ja frekveanssa birra.
- Gávnna máŋgga gáldus dieđuid dán suonjardansortta dearvvašvuođaváikkuhusaid birra.
- Veardit iešguđet gálduid dieđuid. Makkár ákkat geavahuvvojit vuođuštit čuoččuhusaid?
- Guđiid gálduide sáhtát luohttit?
- Máid dadjet gáldut mat du mielas leat luohtehahtti dán suonjardansortta dearvvašvuođaváikkuhusaid birra?
Guoskevaš sisdoallu
Fágaávdnasat
Diehtogáldut ja gáldokritihkkaMaid gálduide sáhttit luohttit, ja sáhttit go geavahit daid nugo háliidit? Mii dárbbašit gelbbolašvuođa ohcat dieđuid ja máhttit árvvoštallat kvalitehta.
Fágaávdnasat
Mo váikkuha ioniserejeaddji suonjardeapmi min dearvvašvuhtii?Ioniserejeaddji suonjardeapmi sáhttá ráhkadit ionaid atomain ja molekylain min gorudis, ja dat sáhttá váikkuhit min dearvvašvuhtii.