Den store akselerasjonen

Sidan rundt 1950 har mange faktorar i samfunnet forandra seg, og påverknaden på naturen har vore stor. Befolkningstalet har mangedobla seg, bilar har blitt allemannseige, og internett finst over heile verda. Påverknaden på natur gjennom klimagassutslepp, tap av den tropiske regnskogen og storleiken på påbygde landområde har blitt større. Dessutan blir det forska meir enn nokon gong. Vitskap ligg til grunn for teknologien som øydelegg naturen. Samtidig hjelper vitskapen oss til å forstå korleis naturen fungerer, og korleis vi kan rette opp feila våre.

Denne utviklinga kan sporast tilbake til den industrielle revolusjonen på 1700- og 1800-talet, men i løpet av 1900- og 2000-talet har farten på utviklinga berre auka og auka. Denne ekstreme forvandlinga av verda er noko av bakgrunnen for at fleire meiner vi er inne i ein ny geologisk tidsepoke: antropocen – mennesket sin tidsalder.

Omgrepet den store akselerasjonen blir brukt fordi vi har sett ei akselerering i utviklinga av mange ulike faktorar. Når noko akselererer, aukar farten. Det har altså ikkje berre vore ein auke på mange område, men sjølve veksten har òg auka. Då seier vi at det har gått føre seg ein akselerasjon.

Viss eit geografisk område har hatt ein befolkningsvekst på 1 million eit år, har det ikkje berre blitt 1 million fleire menneske året etter, men kanskje 1,5 millionar. Då har ikkje området berre ein befolkningsvekst, men ein akselererande befolkningsvekst. Under ser du døme på ulike faktorar som både har auka og akselerert i omfang i løpet av perioden frå rundt år 1950.

Her er eit utval av ulike grafar som viser ein stor vekst i perioden frå rundt 1950.