Sparing: kopiering av reknearkceller. Faste celleadresser
Det er andre nyttårsdag, og Jonas fekk av slekta til saman 2 500 kroner i julegåve som han skal setje inn på ein ny sparekonto. Jonas bruker å få pengar av fleire av slektningane sine til jul. Han reknar med å kunne setje inn pengar frå julegåver enno i 5 år til, for då er han ferdig med vidaregåande skule.
For å finne ut kor mykje han vil ha på konto om 5 år, går han ut ifrå at han vil få omlag 300 kroner meir i julegåve for kvart år. Han har ein sparekonto der han får 2,5 prosent årleg rente.
Oppgåve 1
Kva kjem Jonas til å setje inn om to år?
Oppgåve 2
Lag ein formel/funksjon som reknar ut kva Jonas kjem til å setje inn om år.
Enkel formelkopiering
Vi skal no lage eit rekneark som viser innskota (beløpa han skal setje inn) no og 5 år framover.
Start med å lage eit inndataområde med opplysningane i problemet. Legg inn det første innskotet på 2 500 kroner i celle B2 og den årlege auken på 300 kroner i celle B3. Så treng vi renta i celle B4. Reknearket skal sjå ut som på biletet. Bruk rekneskapsnummerformat på celler som skal ha pengeverdiar (sjå sida Lønnsutrekningar – bruk av celleadresser).
Vi skal bruke formlar for å lage årsnummera i kolonne A i staden for å skrive dei inn manuelt. Vi treng tala frå og med 0 til og med 5. Vi startar årsnummera på 0 sidan det første innskotet skal skje no. Start med å skrive 0 i rute A7.
Vi veit at årsnummeret aukar med 1 for kvart år. I celle A8 skriv vi derfor =A7+1 for at innhaldet skal bli éin større enn i cella ovanfor. Kontroller at det blir rett årsnummer, altså 1, i celle A8.
Vi kan bruke tilsvarande formel for celle A9 til og med A12 som den i celle A8. Betyr det at vi kan kopiere formelen i A8 til cellene A9 til A12 med vanleg kopiering? Problemet er at vi i formelen for celle A9 må byte ut "A7" med "A8", men rekneark er smarte og går automatisk ut ifrå at vi vil oppdatere formelen for kvar celle han skal limast inn i. Gjer derfor følgjande:
- Kopier celle A8.
- Marker dei cellene formelen skal inn i (A9 til A12).
- Vel "Lim inn", til dømes ved å trykkje Ctrl-V.
Kontroller at årsnummera blir rette.
Ein annan måte å kopiere formelen i A8 på er følgjande:
- Stå med markøren i celle A8 (den cella vi ønskjer å kopiere formelen frå).
- Ta tak i det høgre hjørnet nedst på cella (som har ei ekstra markering) med musepeikaren, og dra hjørnet nedover til celle A12 er markert. Slepp musepeikaren.
Oppgåve 3
Trykk på "Vis formlar" i reknearket for å sjå på formlane i kolonne A. Skriv ein liten tekst som skildrar korleis formelkopiering går føre seg i eit rekneark. Bruk som eksempel kva som skjer med formelen når han blir kopiert til celle A11.
Oppgåve 4
Så skal vi rekne ut innskota for alle desse åra. I år nummer null veit vi at Jonas skal setje inn 2 500 kroner. Kva slags reknearkformel bruker vi i celle B7?
Oppgåve 5
Bruk formelen/funksjonen til å lage ein reknearkformel i celle B8 som reknar ut kva Jonas skal setje inn neste år.
Oppgåve 6
No hadde det vore kjekt om det gjekk an å kopiere formelen i B8 nedover til cellene B9 til B12. Prøv dette. Vart det rett svar i desse cellene? Trykk på "Vis formlar", og forklar eventuelt kvifor det ikkje vart rette svar.
Faste celleadresser
Heldigvis er det ein enkel måte å fikse problemet på i den førre oppgåva. Når vi skal kopiere formlar som inneheld celleadresser som vi ikkje ønskjer skal endrast under kopieringa, gjer vi det ved å setje eit dollarteikn "quot; framfor kolonnebokstaven og framfor radnummeret i celleadressa. Dersom vi til dømes ikkje ønskjer at celleadressa B2 skal endrast når vi kopierer ein formel, skriv vi $B$2 i formelen i staden for B2 før vi kopierer han. Då blir dette ei fast celleadresse.
Oppgåve 7
Kva blir formelen i celle B8 slik at han kan kopierast rett til cellene B9 til B12? Kopier formelen, og kontroller at svara blir rette.
Så må vi rekne ut kor mykje Jonas har i banken 5 år fram i tid. Her har vi lagt opp til at vi i kolonne C skal rekne ut kva kvart innskot er verdt om 5 år. Kvart år eit av innskota står i banken, vil verdien av det auke med 2,5 prosent. Det tilsvarer at vi multipliserer med vekstfaktoren ved 2,5 prosent auke.
Oppgåve 8
Kva blir vekstfaktoren ved ein auke på 2,5 prosent?
Oppgåve 9
Det passar å leggje inn formelen for vekstfaktoren i celle B5 som ein del av inndataområdet sjølv om vi må gjere ei utrekning. Kva skriv vi i denne cella?
No er det ikkje noka tom rad mellom inndataområdet og utrekningane lenger. Dersom vi vil, kan vi leggje til ei ny rad i reknearket ved å høgreklikke på 6-talet i radoverskrifta til rad 6 og leggje inn ei ny rad over for å få litt luft. Så skriv vi inn overskrifta "Verdi om 5 år" i celle C7 (ved sida av overskrifta "Innskot"). Resultatet blir som på biletet nedanfor.
Spørsmål
Kva skjer med formlane våre i cellene nedanfor rad 6 no når vi har sett inn ei ekstra rad? Skaper dette problem?
Spørsmål
Kor lenge skal det første innskotet på 2 500 kroner stå? Kor lenge skal det andre og det siste stå?
Oppgåve 10
Det nest siste innskotet (på 3 700 kroner) skal stå i eitt år. Bruk vekstfaktoren, og set opp reknestykket som gir kor mykje dette beløpet veks til etter eitt år i banken.
Oppgåve 11
Det andre innskotet (på 2 800 kroner) skal stå i fire år. Bruk vekstfaktoren, og set opp reknestykket som gir kor mykje dette beløpet veks til etter fire år i banken.
Vi ønskjer no å lage ein formel i celle C8 som vi kan kopiere nedover. Legg merke til at talet vekstfaktoren skal opphøgast i, startar på 5 for det første innskotet og går ned til 0 for det sjette og siste innskotet. Dersom det hadde vore motsett, kunne vi i celle C8 ha skrive =B8*$B$8^(A8), altså opphøgd i årsnummeret, som vi har i kolonne A, men det blir ikkje rett.
Oppgåve 12
Lag ein formel i celle C8 som kan kopierast til cellene C9 til C13.
Oppgåve 13
Lag ferdig reknearket, og finn ut kor mykje Jonas har i banken om 5 år, altså rett etter det sjette innskotet.
Filer
Spørsmål
Må vi bruke dollarteikn framfor kolonnebokstaven B i formelen i celle B9 før vi kopierer han til cellene B10 til B13?
Spørsmål
Vil formelen i celle B9 fungere i celle B8? Kvifor/kvifor ikkje vil han (ikkje) fungere?