Kvifor er merking viktig?
Dersom du køyrer ein lastebil som inneheld ei viss mengd farleg gods, må bilen merkjast. Merkinga skal sørgje for at både andre trafikantar og brann- og redningspersonell veit korleis dei skal opptre dersom det oppstår ei ulykke.
Korleis ser merkinga ut?
Det finst eit internasjonalt system for å klassifisere, merkje og emballere kjemikaliar. Merkinga skal formidle kva for ein fysisk fare eit kjemisk stoff kan utgjere, og kva for verknader stoffet kan ha på helse og miljø.
Oransje skilt
Eit oransje skilt på eit køyretøy eller ei jernbanevogn viser at det blir transportert farleg gods. Ved transport på tank- og batterikøyretøy og ved transport i bulk blir det brukt oransje skilt med tal (farenummer og UN-nummer).
Farenummer
Det øvste talet på det oransje skiltet er farenummeret. Oversikta nedanfor viser kva for ein type fare ein kjemikalie representerer:
Tal | Type fare | Tal | Type fare |
|---|---|---|---|
0 | ingen fare | 6 | giftig |
2 | gass | 7 | radioaktiv |
3 | brannfarleg væske eller gass | 8 | etsande |
4 | brannfarleg fast stoff | 9 | risiko for kraftig reaksjon |
5 | oksiderande | X | farleg reaksjon med vatn |
Dersom farenummeret består av fleire siffer, står det første sifferet for primærfaren, mens det andre og eventuelt tredje sifferet representerer sekundærfarar. To like siffer etter kvarandre står for ein særleg sterk fare. Dersom det siste sifferet er null, betyr det "ingen sekundærfare".
Døme
20 kvelande gass eller gass, utan tilleggsrisiko
22 nedkjølt flytande gass, kvelande
23 brennbar gass
268 giftig gass, etsande
30 brannfarleg væske
33 svært brannfarleg væske
80 etsande eller svakt etsande stoff
UN-nummer
Det nedste talet på det oransje skiltet er UN-nummeret. Det fortel kva for eit farleg stoff eller kva for ein farleg stofftype som blir transportert.
Døme
1274 propanol (propylalkohol)
1219 isopropanol
1223 parafin
1830 svovelsyre
1202 diesel
1203 bensin
Faresymbol (faresetlar)
Faresymbola er piktogram, det vil seie forenkla bilete som skal vere forståelege for alle, lette å oppfatte og lette å hugse.
Til dømes viser faresymbolet for kjemikaliar som er giftige for vassmiljøet, ein død fisk. At fisken er død, skjønner vi av at fisken ligg med buken opp.
I Noreg skal elles alle kjemiske produkt som inneheld farlege kjemikaliar over ei viss mengd, ha faremerking på norsk. Farlege kjemikaliar skal òg merkast med spesielle åtvaringssetningar i tillegg til faresymbola.
Brosjyren "Merking av køyretøy ved transport av farleg gods" frå Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap samanfattar informasjon om merking og skildrar kort kva du som sjåfør må gjere dersom det skjer ei ulykke under transport av farleg gods. Skriv gjerne ut brosjyren og ha han lett tilgjengeleg.