Forklaringar til grammatikk til leksjon 13
今天我在公园散步的时候看到了一件有意思的事情。
Jīntiān wǒ zài gōngyuán sànbù dei shíhou kàndào le yí jiàn yǒu yìsi dei shìqing.
I setninga over betyr 看到了一件有意思的事情 kàndào le yí jiàn yǒu yìsi dei shìqing "fekk auge på ei morosam sak/ting". I 看到 kàndào blir 到 dào brukt som eit såkalla resultativt komplement (meir om dette i Kinesisk 2 leksjon 2.). Eigentleg betyr 看 kàn "å kikke" ikkje nødvendigvis "å sjå" (at ein faktisk får auge på noko), og på kinesisk treng ein vanlegvis eit såkalla komplement til å spesifikt uttrykkje at ein faktisk oppfattar noko når ein kikkar. 到 dào er her grammatikalisert og blir brukt bakpå verbet 看 kàn for å uttrykkje nettopp dette. Samanlikn:
Verb | Betydning | Verb + komplement | Betydning |
|---|---|---|---|
看 kàn | å kikke | 看到 kàndào | å sjå |
听 tīng | å lytte | 听到 tīngdào | å høyre |
找 zhǎo | å leite | 找到 zhǎodào | å finne |
I same setning blir partikkelen brukt 了le, som blir plassert etter eit verb (i dette tilfellet verb + komplement, 看 kàn + 到 dào) for å uttrykkje at handlinga er gjort/utført. Det er ofte naturleg å setje om slike setningar med har + perfektum partisipp av verbet, til dømes "har spurt". Det er likevel ikkje nødvendigvis snakk om fortid sjølv om 了 le er til stades på kinesisk. Du kan lære meir om dette i Kinesisk 2, leksjon 1.
他们都拿着孩子的照片。
Tāmen dōu názhe háizi dei zhàopiàn.
"Dei held alle bilete av barna (sine)."
I setninga over finst partikkelen 着 zhe etter verbet 拿 ná. Partikkelen 着 zhe, som uttrykkjer såkalla durativt aspekt, betyr at handlinga 拿 ná "å ta" (dynamisk) held fram kontinuerleg og dermed får betydninga "å halde" (statisk). Samanlikn:
你为什么看着我？ Nǐ wèishénme kànzhe wǒ? – "Kvifor ser du på meg (utan å stoppe) / stirar du på meg?"
我就在这儿站着。 Wǒ jiù zài zhèr zhànzhe. – "Eg blir ståande her."
有一次我妈妈给我介绍了一个男朋友。
Yǒu yí cì wǒ māma gěi wǒ jièshào le yí ge nánpéngyou.
给 gěi kan i tillegg til verbet "å gi" òg ha betydninga (som preposisjon) "til". Det uttrykkjer kven som er "mottakaren" av ei gitt handling. Samanlikn:
Preposisjon | Mottakar | Handling | Omsetjing |
|---|---|---|---|
给 gěi | 我 wǒ | 介绍 jièshào | introdusere til meg |
给 gěi | 我 wǒ | 打电话 dǎ diànhuà | ringje til meg |
给 gěi | 我 wǒ | 解释事情 jiěshì shìqing | forklare til/for meg |
我的男朋友只要我喜欢就行了(1)，跟我父母没有关系！(2)
Wǒde nánpéngyou zhǐyào wǒ xǐhuan jiù xíng le (1), gēn wǒ fùmǔ méi yǒu guānxi! (2)
(1)只要 zhǐyào kan omsetjast med "så lenge A, så B" og brukast til å uttrykkje ein naudsynt føresetnad. 只要 zhǐyào kan kome både føre og etter subjektet i første leddsetning. Samanlikn:
- 只要他好好儿读书，他就能成功。Zhǐyào tā hǎohaor dúshū, tā jiù néng chénggōng. – "Så lenge han studerer bra, så kjem han til å lykkast."
- 你只要告诉我几点，我一定会来！ Nǐ zhǐyào gàosu wǒ jǐ diǎn, wǒ yídìng huì lái! – "Så lenge du seier klokkeslett, så kjem eg definitivt!" (eller: "Du treng berre å seie når, så møter eg opp!")
Vanlegvis blir andre leddsetning innleidd med ein bindande konjunksjon, vanlegvis 就 jiù som i det første eksempelet over.
(2) Det følgjande uttrykket 跟我父母没有关系 gēn wǒ fùmǔ méi yǒu guānxi – "gjeld ikkje foreldra mine" har eit ofte brukt mønster (跟…没有关系 gēn ... méi yǒu guānxi), som betyr "gjeld ikkje ..." eller "er ikkje ... si sak". 跟 gēn betyr "med" og må stå føre den/det som noko gjeld eller ikkje gjeld. 关系 guānxi åleine betyr ordrett "samband". Merk at uttrykket over blir brukt oftare i negativ form og kan høyrast nokså direkte ut.
Relatert innhald
Forklaringar til grammatikken til kinesisk 2 leksjon 2.