Guktie saemieh bïerkenin
Daelie lïerh
Ånnetji saemiej jieleme-vuekiej bïjre
mah jieleme-vuekieh utnin
guktie årroejin jïh johtehtjadtin
mestie jïh guktie bïerkenin
Lohkh jïh lïerh!
Saepmie
Dajve gubpene saemieh jielieminie lea saemiej eatneme, Saepmie. Daate dajve njieljie rïjhkine; Nöörjesne, Sveerjesne, Soemesne jïh Russlaantesne. Saemieh leah aalkoe-almetjh daennie dajvesne.
Baakoeh
- aalkoe-almetjh
- urfolk
- eatneme
- land, landskap; jorden
- Nöörje
- Norge
- Russlaante
- Russland
- Saepmie
- samenes land; Sameland
- Soeme
- Finland
- Sveerje
- Sverige
Vijreme, bivteme jïh gööleme
Voestes almetjh dahkoe böötin jïenge-aejkien mænngan medtie 11 000 jaepiej juassah. Vijreme, bivteme jïh gööleme joekoen vihkele noerhte-dajvine orreme. Gellene lehkesne maehtebe spaenjie-guvvieh jïh spaenjie-tjaalegh dehtie tïjjeste gaavnedh. Daah jieleme-vuekieh vihkele orreme saemiej jieliemisnie don raejeste daan raajan.
Baakoeh
- bivteme
- fangst
- daan raajan
- til nå
- don raejeste
- fra da
- gööleme
- fiske
- jieleme
- liv, næring
- jieleme-vuekie
- levemåte, næringsvei
- jïenge-aejkie
- istid
- juassah
- siden (om tid)
- lehkie
- sted (ubestemt)
- spaenjie-guvvie
- hellemaling
- spaenjie-tjaalege
- helleristning
- vijreme
- jakt
Båatsoe
Dovletje saemieh gedtieh, jeatjah juvrh jïh ledtieh vijrin jïh bivtin. Gellene lehkesne maehtebe vijreme-svaalkh dehtie tïjjeste gaavnedh.
Mænngan saemieh eelkin bovtsh deemedh jïh bovtsigujmie gïehtelidh. Guhkiem båatsojne aaj gïehtelamme.
Gedtie jïh bovtse joekoen vihkele saemide orreme, destie beapmoeh åadtjoejin jïh vaarjoeh jïh gaamegh gåaroejin.
Baakoeh
- bivtedh I
- fangst
- deemedh VI
- temme
- dovletje
- gamle tider
- gedtie
- villrein
- gïehtelidh
- holde på med
- gåarodh II
- sy
- juvre
- dyr
- ledtie
- fugl
- vijredh VI
- jakte
- vijreme-svaalke
- fangstgrop
- åadtjodh II
- få
Beapmoeh
Saemieh hijvenlaakan bïerkenin destie mestie eatnamistie vïedtjin. Beapmoeh mah utnin lin ovmessie bearkoeh jïh guelieh, maelieh, mielhkieh, munnieh, muerjieh jïh sjædtoeh.
Jeatjah jis beapmoeh åestiejin jallh mejnie joem låtnoejin, goh jaavvoeh, prïhtjegh jïh dïjnehkh.
Baakoeh
- bïerkenidh
- berge seg
- låtnodh II
- bytte
- vïedtjedh IV
- hente
- åestedh I
- kjøpe
Gåetieh
Saemieh lin juhtijh almetjh mah sijjeste sæjjan johtehtjadtin jaepie-boelhki mietie. Utniejin gellie sijjieh gusnie årroejin. Derhvie-gåetieh utnin jallh låavth-gåetiem tseegkin gellene lehkesne.
Gåetieh darjoejin moerijste, biessijste, derhvijste jïh jeatjah ïebnijste.
Baakoeh
- biessie
- never
- derhvie
- torv
- derhvie-gåetie
- torvgamme
- ïebne
- emne, materiale
- johtehtjadtedh IV
- flytte fra sted til sted, nomadisere
- juhtijh almetjh
- flyttende folk, nomadiserende
- låavth-gåetie
- teltgamme
- moere
- tre; ved
- tseegkedh VI
- sette opp
Guktie johtehtjadtin
Daelvege tjoejkin jïh gierehtse-råantjoejgujmie vööjin. Giesege veedtsin jïh tjimhkeme-råantjoeh guedtije-viehkine utnin. Bïenje aaj saemiej buerie viehkiehtæjja.
Treavkah jïh gierehtsh darjoejin moerijste, aaj svæhkah jïh gæjsah. Gaajhkh mejtie daarpesjin jïjtjh darjoejin.
Baakoeh
- daarpesjidh
- trenge, behøve
- gierehtse
- pulk
- gierehtse-råantjoe
- pulkrein, kjørerein
- guedtije-viehkie
- bærehjelp
- gæjsa
- kløvkurv
- råantjoe
- kastrert reinokse
- svæhka
- kløvsal
- tjimhkeme-råantjoe
- kløvrein
- tjoejkedh IV
- gå på ski
- treavka
- ski
- viehkiehtæjja
- hjelper
- vuejedh I
- kjøre
Vætnoe
Vaarjoeh jïh gaamegh, dïrregh jïh deerpegh jïjtjh darjoejin ovmessie ïebnijste. Daagkerh ïebnh dueljieh, gaamesh, gaalloeh, skåerrieh, soenh, moerh, fijferh, baarhkoeh, biessieh, veadtah jïh tjåervieh mejgujmie vytnesjin.
Jeatjah jis ïebnh åestiejin jallh mejnie joem låtnoejin, goh ålloeh, skrovrh, ditnieh, gearketjh, staelieh jïh sïlph.
Baakoeh
- baarhkoe
- bark
- biessie
- never
- deerpegh
- utstyr, fornødenheter
- dïrregh
- redskaper
- ditnie
- tinn
- dueljie
- skinn (med hår)
- fijfere
- rilkule
- gaalloe
- skalleskinn
- gaamesh
- bellinger, leggskinn
- gearketje
- liten perle
- låtnodh II
- bytte
- moere
- tre
- sïlpe
- sølv
- skrovre
- klede
- skåerrie
- beredet skinn (uten hår)
- soene
- sene, senetråd
- staelie
- stål
- tjåervie
- horn
- veadtah
- rottåg (røtter)
- vytnesjidh
- arbeide, drive håndarbeid
- ålloe
- ull
Darjoeh laavenjasside!
Vaestedh!
Verbe «bïerkenidh» båata maadth-baakoste «bearkoe». Man åvteste, datne vïenhth?
Soptsesth!
Veeljh aktem teemam, man bïjre daelie lohkeme, jïh soptsesth guktie saemieh åvtesne jieliejin jïh bïerkenin.
Veeljh v.g. jieleme-vuekiem, beapmoem, vaarjoem, gåetiem jallh vætnoem.