Eatnemen bïjre
Daelie lïerh
baakoeh eatnemen bïjre
vueliem joejkedh
muvhti moere-vætnoej bïjre soptsestidh
Giesieh baakojde rïektes sæjjan!
Maam jeahteme
Áillohaš(1988. s.574) tjaaleme:
Beaivi, áhčážan
Eanan, eatnážanÅarjel-saemien gïelesne:
Biejjie, aahtjeme.
Eatneme, tjædtjeme.Jallh
Biejjie, mov aehtjie.
Eatneme, mov tjidtjie.
Goltelh, lohkh jïh joejkh!
Saemiej nasjonaale vuelie
Saemien eatnemen guevtelh lea saemiej nasjonaale vuelie. Heerjehtallh voestes, govhtede jïh tjïjhtjede vïersh dehtie vueleste. Syökh «Sámi eatnan duoddariid» gaske-viermesne, dellie maahtah vueliem govledh gosse Áillohaš juajka.
Naemhtie voestes, govhtede jïh tjïjhtjede vïersh juhtieh, åarjel-saemien gïelesne.
Saemien eatnemen guevtelh
Nils-Aslak Valkeapää
Saemien eatnemen guevtelh
saemien maanaj veasoe
galme, garre gearkeske dajveh
saemien maanaj veasoeBïegke buakta, bïegke voelkehte
guevtelh dah leah guevtelh
guevtielidie gaarhtalovveme
saemien maanaj tseagkereSaemien eatnemen guevtelh
saemien maanaj veasoe
baaroeh klienjeden gïltehtahke
saemien maanaj veasoe
Daajrah
Jaepien 2022, dellie Saemie-konferanse nænnoesti «Sámi eatnan duoddariid», Saemien eatnemen guevtelh, veeljedh goh saemiej nasjonaale vuelie lea Saemie-åålmegen laavlomen baalte. Nils-Aslak Valkeapää, Áillohaš, vueliem tjaaleme jïh joejkeme.
Ij naan noth vualan, dan gaavhtan aelhkie sjiere joejke-vuekiej mietie Saepmesne sjïehtesjidh.
Baakoeh
Guevtele
Bovtsh guevtielisnie. Guevtele gosse plïehtjes vaerieh jïh plïehtjh bijjene vaerien dajvine.
Gearkeske dajve
Dajve gusnie jeenjh gierkieh.
Vuemie
Vijries dajve moerigujmie vaeriej gaskesne.
Soptsesth!
Moerh
Reaktoe vuj båajhtede?
Soptsesth!
Ïebnh, vætnoeh, deerpegh jïh beapmoeh såekijste
Man åvteste såekieh vihkele saemide?
Vuartesjh guvvide, lohkh baakojde jïh soptsesth dej bïjre!
Fijfere, derhvie-gåetie, veadtah, nïrre, dahpe, deakehkh, biessieh, guksie, boehtele, treavka, njalle, gierhkeme, moerh,aaloe, dålle, lasth
Viehkie
- Seerkeme-gietjie: – ese
- ïebnh treavkide – treavka + ese – treavkese
ïebne gåksan – guksie + ese – guksese - Daah såekieh treavkesh sjïdtieh.
Daate fijfere guksesem sjædta. - Elatijve
- Såekijste deakehkh veara.
Veadtijste saelhtie-boehtelem dorje.
Fijferistie nïrrem veara.
Såekijste biessieh vaalta.
Såekeste baarhkoe-galtem vaalta. - Verbh
- sjïdtedh, IV
vïeredh, IV
voeledh, IV - darjodh, II
- vaeltedh, I
Gaaltijh
Valkeapää, N-A.(1988). Beaivi, áhčážan. DAT
Valkeapää, N-A. Saemien eatnemen guevtelh. Veedtjeme 19.01.2024.