Frottasje
Tekstur
Tekstur er overflateverknaden eller stofflegheita til eit materiale. Vi kan til dømes oppleve overflater som mjuke, glatte, ru eller hårete.
Taktil tekstur er korleis ei overflate kjennest når du tek på henne. Ho har ein tredimensjonal verknad. Når vi gjengir ulike teksturar på eit glatt papir, kallar vi illusjonen for visuell tekstur.
Kva er frottasje?
Du kan skape bilete ved å legge eit papir over ei litt ru og ujamn overflate. Det kan til dømes vere eit tregolv, ein murvegg eller eit blad. Så gnir du på papiret med ein blaut blyant eller eit fargekrit. Resultatet blir at papiret får eit avtrykk av teksturen under. Vi kallar både teknikken og bileta som blir skapte ved hjelp av denne teknikken, for frottasje (eller frottage).
Del 1: Øving
Ta med deg skissepapir og nokre blaute blyantar/fargekrit og finn ulike teksturar som du kan lage avtrykk av. Monter ei fin samling på eit A3-teikneark.
Del 2: La deg inspirere
Undersøk korleis kunstnarar har brukt frottasje, og studer verknaden av dei ulike teksturane.
Max Ernst
Max Ernst (1891–1976) eksperimenterte med ulike teknikkar og skapte surrealistiske kunstverk, til dømes:
Den første samlinga av frottasjeteikningane hans blei gitt ut i Histoire naturelle (1926). Her finn du:
Edvard Munch
Munchmuseet laga ei eiga utstilling: "Ikke tegning – ikke trykk. Edvard Munchs frottasjer" i 2012. Desse verka er ein del av Munchs grafiske eksperiment. Vi viser to av frottasjane hans under.
Stundom arbeidde Munch vidare på frottasjane sine med teikning og akvarell. Eit døme på dette er verket Gamle menn og gutter frå 1905.
Del 3: Beskriv uttrykket
Vel ein frottasje du liker. Sitt saman med ein medelev og beskriv kva slags verknad teksturane får for det visuelle uttrykket.
Del 4: Lag din eigen frottasje
Teikn skisser og lag din eigen komposisjon.
Bruk frottasjeteknikk og la ulike overflateverknader skape kontrastar mellom flatene.
Vurder om du vil arbeide meir med motivet ved å teikne eller måle vidare på det.
Del 5: Lag ei utstilling
Samarbeid med klassen din og lag ei utstilling av utprøvingane og frottasjane de har laga.
Kjelder
Max Ernst. (2020, 20. november). I Store norske leksikon. https://snl.no/Max_Ernst
Munchmuseet (2012). Tre utstillinger: Verk fra samlingen, Fornemmelser for snø og Ikke tegning - ikke trykk: Edvard Munchs frottasjer. Hentet 13. desember 2023 fra https://listen.no/event/tre-utstillinger-verk-fra-samlingen-fornemmelser-for-sno-og-ikke-tegning-ikke-trykk-edvard-munchs-frottasjer
Mørstad, E. (2023, 26. oktober). Frottage. I Store norske leksikon. https://snl.no/frottage