Fordøyingssystemet hos gris
Fordøyinga hos grisen steg for steg
Munnen
I munnen deler tennene maten opp i mindre bitar når grisen tygg. Samtidig blir det skilt ut spytt som inneheld enzymet ptyalin, dette startar nedbrytinga av karbohydrata i fôret.
Matrøyret
Matrøyret fører maten til magesekken.
Magesekken
Magesekken inneheld fordøyingsvæske som òg blir kalla magesaft. Saltsyre i magesafta reduserer pH i magesekken til cirka 2. Enzymet pepsin i magesafta bryt ned protein.
Tolvfingertarmen
I første del av tynntarmen blir det tilført bukspytt frå bukspyttkjertelen og galle frå galleblæra. Enzym i bukspyttet spaltar karbohydrat og protein, mens galle deltek i spalting av feittmolekyla.
Tynntarmen
Nedbrytinga av næringsstoffa held fram, og det som er nok brote ned, blir teke opp i blodet gjennom tarmtottane.
Tjukktarmen
I tjukktarmen blir det meste av vatnet soge tilbake i kroppen, og avfallsstoffa kan skiljast ut gjennom endetarmen.
Endetarmen
Siste stasjon før restane av fôret forlet kroppen som avføring.
| Næringsstoff | Kvar startar nedbrytinga? | Kva blir næringsstoffa brotne ned til? |
|---|---|---|
| karbohydrat | munn | monosakkarid (glukose) |
| protein | magesekk | aminosyrer |
| feitt | tolvfingertarmen | feittsyrer og glyserol |
Film om fordøyingssystemet til grisen (1:29)
Sjå filmen, og set riktig namn på figuren under.
Grisens fordøyingssystem, disseksjon (5:46)
Her får du vere med på disseksjon av ein grisunge. Kan du seie noko om kva denne grisungen har ete etter å ha sett filmen? Du kan gå ut frå at grisungen er omtrent ei veke gammal.
Tenk gjennom!
Kvifor kan ikkje einmaga dyr som gris fordøye noko særleg grovfôr?
Oppgåve
Test deg sjølv! Kva kan du om fordøyinga hos einmaga dyr?
Kjelde
Gjefsen, T. (2016) Fôringslære. Fagbokforlaget.