Miriam kjøpte ein skuter for 10 000 kroner i byrjinga av 2020. Vi reknar med at verdien søkk med 15 prosent per år. Vi kan då skrive verdien om x år som
Sx=10000·0,85x
a) Set opp ei likning som viser kor lang tid det tek til verdien på skuteren er redusert med 50 prosent.
c) Teikn grafen til T. La x variere mellom 0 og 20. Løys oppgåva i b) grafisk.
Løysing
Vi teiknar linja y=10.
Vi finn skjeringspunktet mellom denne linja og grafen til T med kommandoen "Skjering mellom to objekt". Sjå punkt A på grafen.
Det tek cirka 13,92 timar før det er 10 grader i kjøleskapet.
d) Bruk logaritmar til å rekne ut kor lang tid det vil ta før temperaturen i kjøleskapet er 16 grader.
Løysing
3+1,15x=161,15x=13xlg1,15=lg13x=lg13lg1,15x≈18,35
Det vil ta noko over 17 timar før temperaturen i kjøleskapet er 16 grader.
e) Er det realistisk å bruke denne modellen dersom straumen er borte over ein lengre periode (i meir enn eitt døgn)? Grunngi svaret ditt.
Løysing
Vi kan setje x lik til dømes 24 og 30 timar, og vi finn temperaturen i kjøleskapet:
T(24)=31,63
T(30)=69,21
Ut frå denne modellen vil temperaturen stige kraftig etter eitt døgn, noko som er lite sannsynleg. Vi går ut frå at temperaturen i eit kjøleskap utan straum vil nærme seg temperaturen i rommet. Modellen er derfor urealistisk å bruke dersom straumbrotet varer over ein lengre periode.
1.3.6
a) Vi går ut frå at hummarbestanden aukar med 2,5 prosent i året. Kor mange år tek det før bestanden er dobla?
Løysing
Vi bruker bokstaven H som teikn for hummarbestanden. Vi bruker 2·H for å vise at hummarbestanden er dobla.
Kva er vekstfaktoren for noko som aukar med 2,5 prosent?
Det tek litt over 28 år før hummarbestanden er dobla.
b) I 2017 vart det fanga 454 000 humrar, og i 2018 var fangsten gått ned til 322 000 humrar. Det er mange årsaker til at det vart fanga færre humrar i 2018, men kor mange prosent minka hummarfangsten med i denne perioden?
Løysing
x·454000=322000x=322000454000x=0,71
Hummarfangsten minka med 29 prosent frå 2017 til 2018.
c) Når er fangsten nede i 5 000 humrar viss utviklinga held fram i det same tempoet som i b)?