Skaldyr og blautdyr
Skaldyr og blautdyr er mager mat, det vil seie at dei inneheld lite feitt. Det finst ein del protein i skaldyr og blautdyr, i tillegg til vitamin frå B-vitamingruppa og vitamin D.
Innhaldet av mineralstoff varierer veldig. Som eit døme kan vi nemne blåskjel, dei inneheld mykje jern, selen, jod og kalium.
Skaldyr (krepsdyr)
- reker
- sjøkreps
- krabbe
- hummar
Blautdyr
- skjel (blåskjel, kamskjel, østers)
- sniglar
- kråkebollar
- blekksprut (akkar)
Ein kan ete skaldyr og blautdyr til forrett, middag og lunsj. Det er populært å servere desse råvarene på ein skaldyrbuffé der sitron, loff, aioli eller majones er fast tilbehøyr.
Vanlege rettar og tillagingsmetodar er
- koking/damping
- suppe
- salatar
- stuingar
- gratinering
Skaldyr og blautdyr er lettskjemde matvarer og ein må derfor vere svært nøye med lagringstemperaturen, og med hygienen ved behandling og oppbevaring. Lettskjemd mat kan bli helseskadeleg om du oppbevarer han feil, ettersom matvara inneheld mykje vatn, og bakteriar har gode vekstforhold.
Ferske skjel og skaldyr blir ofte lagra på is og ved temperaturar ned mot 0 ˚C. Ferske heile reker blir òg distribuert i saltlake. Elles blir ein del skaldyr og blautdyr, som blåskjel og hummar, pakka i modifisert atmosfære-pakning (MAP), noko som gjer at dei toler vesentleg lenger lagring.
Skaldyr og blautdyr er lettskjemd mat og stiller strenge krav til oppbevaring og behandling.
Blåskjel skal alltid kontrollerast av Mattilsynet på grunn av mogeleg oppblomstring av giftige algar. Mattilsynet testar og kontrollerer jamleg blåskjel frå faste stader i Noreg. Ved å gå inn på Mattilsynet sine nettsider eller laste ned blåskjel-appen frå Mattilsynet kan vi raskt finne ut om blåskjel i eit bestemt område er etande.