Jïenestidh
Daelie lïerh
baakoeh jïh jiehtegh jïenestimmien bïjre
soptsestidh maam datne mïelh
Faktah jïenestimmie-reaktan bïjre
Åenehks faktah jïenestimmie-reaktan bïjre
Saemiedigkie
Saemiedigkie-veeljemisnie tjoerh 18 jaepieh illeme eannan veeljeme-jaepie nåhkeme.
Juktie maehtedh jïenestidh tjoerh Saemiedigkien veeljeme-låhkosne registreeredh. Gosse jïjtjemdh registreerh tjoerh bæjhkoehtidh datne jïjtjemdh åtnah goh saemie jïh saemien hïejme-gïeline åtnah, jallh åtnah jallh åtneme eejhtegem, aajja aahkam jallh maadter-aajja maadter-aahkam saemien gïeline goh hïejme-gïele, jallh leah maana aktede almetjistie mij tjaalasåvva jallh tjaalasovveme veeljeme-låhkosne.
Jis datne jïjtjemdh registreereme Saemiedigkien veeljeme-låhkoen sïjse åvteli gaske-jïjjen ruffien 30.b. åvtelen veeljeme-jaepien, dellie dov jïenestimmie-reakta veeljemisnie dan jaepien.
Jis datne saemie Sveerjeste, Soemeste jallh Russlaanteste, tjoerh almetje-registerisnie årroejinie Nöörjesne tjåådtjeme doh golme minngemes jaepieh åvtelen datne maahtah jïjtjemdh Saemiedigkien veeljeme-låhkoen sïjse registreeredh.
Gaaltije
Sametinget.no (veedtjeme: 13.12.23)
Stoerredigkie
Stoerredigkie-veeljemisnie tjoerh 18 jaepieh illeme eannan veeljeme-jaepie nåhkeme jïh nöörjen staateårroje årrodh. Datne tjoerh Stoerredigkien veeljeme-låhkosne registreeredh.
Tjïelte-ståvroe jïh fylhkedigkie
Tjïelteståvroe-veeljeme jïh fylhkedigkie-veeljemisnie tjoerh 18 jaepieh illeme eannan veeljeme-jaepie nåhkeme jïh nöörjen staateårroje årrodh jallh almetje-registerisnie orreme dej golme minngemes jaepieh.
Jeatjah noerhte-laanti årrojh mah almetje-registerisnie minngemes ruffien 30.b. raejeste veeljeme-jaepien.
Gaaltije
Valg.no (veedtjeme jïh jarkoestamme 13.12.23)
Goltelh jïh lohkh
Meerje sæjhta voestes aejkien jïenestidh. Dan jaepien lea saemiedigkie- jïh stoerredigkie-veeljeme. Meerje lea jïjtjemse registreereme Saemiedigkien veeljeme-låhkoen sïjse åvteli gaske-jïjjen ruffien 30.b. Daelie Meerjen jïenestimmie-reakta veeljemisnie.
Meerje jïenestimmie-kåarhtem åådtjeme jïh ussjede dïhte dan soe gieltegs. Mah krirrieh gååvnesieh? Mah dah mielieh? Mejnie Meerje latjkes?
Diedtieh jïh lohkh Saemiedigkien krirriej bïjre.
Laavenjasse
Mah dah krirrieh mielieh saemien-gïelen bïjre?
Goltelh jïh lohkh
Meerje ussjede:
Gosse Saemiedigkien veeljeme-digkiedimmiem goltelim dellie eelkim ussjedidh dej ovmessie krirriej bïjre. Maam manne mïelem? Mah aamhtesh vihkele munnjan?
Daajroe saemiej bïjre lea vihkele. Manne sïjhtem saemien aamhtesigujmie barkedh jïh sïjhtem sjïehteles ööhpehtimmiem vaeltedh. Dan gaavhtan saemien ööhpehtimmie vihkele munnjan. Manne sïjhtem dah faagh lohkedh, saemien histovrije, saemien seabradahke-daajroe jïh hævvi saemien-gïele.
Eatneme jïh eatnemem vaarjelidh aaj vihkele munnjan. Manne mïelem ålkone eatnamisnie årrodh lea joekoen vihkele gaajhkesidie. Dovne mijjen psykiske jïh fysiske healsoen gaavhtan. Im manne mïelh daaletjen åtneme eatnamistie lea monnehke evtiedimmie. Mov mïelen mietie stoerre haesteme dïhte.
Dah öörnegh studenti bïjre aaj vihkele munnjan. Juktie soejkesjem guhkiem studeeredh jïh ovmessie faagh lohkedh. Mov mïelen mietie studije-dåarjoe fer onne, tuhtjem ij leah dan soe hijven. Eah sih gaajhkesh utnieh dïhte lea daerpies. Sïjhtem krirriej programmh eensilaakan lohkedh jïh krirriem gaavnedh mij sæjhta maam akt dejnie darjodh.
Daate voestes aejkien manne jïenestem, guktie nov gujht gieltegs vuejnedh guktie dïhte gåarede.
Lïerh jiehtegidie
Jiehtegh mah leah nuhteligs gosse datne sïjhth soptsestidh maam datne mïelh:
- mïeledh IV
- å mene, ane, forstå
- manne mïelem
- jeg mener, aner, forstår
- mïele
- mening
- mov mïelen mietie
- etter min mening
- mov mïelesne
- min mening er
- vïenhtedh IV
- mene, tro, anta
- manne vïenhtem
- jeg mener, tror, antar
- sovmedh IV
- tro, anta
- manne sovmem
- jeg tror, antar
- tuhtjedh VI
- synes, mene
- manne tuhtjem
- jeg mener, synes
- utnedh I
- ha, eie, bruke, mene
- manne åtnam
- jeg har, bruker, eier, mener
Vaestedh laavenjasside
Datne sïjhth nuepiem nåhtadidh jïenestidh? Buerkesth jis datne dam sïjhth jallh ih sïjhth.
Maahtah åarjel-saemien gïelem vuejnedh vuj govledh dov hïejme-sijjesne?
Guktie datne vïenhth jienebh saemien-gïelem åadtjoeh dov hïejme-sijjesne vuejnedh jïh govledh?
Mah aamhtesh datne vïenhth vihkele?
Gaavnh argumenth aamhtesi bïjre.
Digkiedidie akten aamhtesen bïjre.