Hopp til innhold

Fagstoff

Vïenesvoete

Vïenesvoete vihkele almetjidie. Voelph jïh åahpetjh maehtieh aavoem jïh gieriesvoetem dutnjan vedtedh.
Govhte noerh faarhmestalleminie. Guvvie.

Daelie lïerh

  • baakoeh vïenesvoeten bïjre

  • baakoeh vïenesvoeten bïjre nuhtjedh

  • tekstem guarkedh jïh dan bïjre soptsestidh

Vïenesvoete

Ussjedh jïh soptsesth daan bïjre:

Mij lea voelpe?
Nuhtjh naaken daejstie baakojste:

Baakoeh

Adjektijvh

attr.

Adjektijvh

pred.

Subst. nom. aktent.

Subst. nom. gellient.

Viehkie- verbh infin.

Verbh

infin.

buerie

hijven

voelpevoelphlea -årrodh
lusteslustedomtese domteshedtjedhdomtedh
nåakenåake

aavoe

(aavojne)

sïjhtedhföörhkedidh
tryjjestryjje

gearjoe

(geerjene)

tjoeredhaavoedidh
madtjelesmadtjelemaehtedhsoptsestidh
murredsmurredeaelkedhdigkiedidh
vietselesvietseleprovhkedh
sjïdtedh

Vg. Mov voelph (leah) dan vietsele munnjan.
Manne sïjhtem buerie voelpine årrodh.
Manne hijven domtem gosse leam ektine mov bööremes voelpigujmie.

Mah leah åahpetjh?

Åahpetjh seamma goh voelph vuj ij? Maahtah almetjh ovmessie sijjine gaavnedidh, vg. skuvlesne, saavremisnie, noere-gåetesne, feestesne, kraannah dov årromesijjesne, voenesne, båatsoe-sïjtesne, staaresne, sjeltesne jnv. Gie daajra, mejtie naan dejstie dov orre voelph sjidtieh?

Mij lea vïenesvoete?

Syökh gaskeviermesne! Gaskeviermesne maahtah naan guarkoeh vïenesvoeten bïjre gaavnedh. Gåarede daah baakoeh, jearsoesvoetem, seahkarimmiem, gieriesvoetem, eerlegem gaavnedh.

Voelpe vuj ij

Goltelh jïh lohkh!

Aanta Meerjen voelpe vuj mïelehke?

– Aanta, sïjhth mannem viehkiehtidh mov skuvle-barkojne? Meerje gihtji. – Mij laavenjasside datne åådtjeme? Aanta jis gihtji. – Manne edtjem goerehtallemem darjodh jïh ajve göökte gyhtjelassh gihtjedh. Laavenjasse naemhtie: Gihtjh voelpem, gïeh dov bööremes saavrehtæjjah orreme, jïh man åvteste? Meerje vaestede. – Nov mån maahtam, Aanta vaestede.

Aanta Meerjen gåetie-låhpan båata seamma iehkedsbiejjien. Dïhte ånnetji dej gyhtjelassi bïjre ussjedamme. Aanta lyjhkoe Meerjine årrodh, dïhte buerie voelpe sutnjan. Gosse elties fuelhkie viehkiem bïenjine daarpesje, dellie dah ajve Meerjem gihtjieh. Meerje dan væjkele gaajhki bïenjigujmie. Jis Aanta lij sov bïenjem gihtjeme, gie dov bööremes saavrehtæjja, dellie gujht vaestiedamme, Meerje dïhte.

Meerje aaj ånnetji dan iehkedsbiejjien bïjre ussjedamme. Ij dan vihkele laavenjassine. Edtja gihtjedh mejtie Aantan lea mïelehke. Meerje sæjhta aaj soptsestidh, satne Aantam joekoen lyjhkoe. Jis duasta, edtja aaj soptsestidh satne gearoemisnie. Meerje dovne aavode jïh kråvvede iehkedsbeajjan gosse Aanta båata. Aanta dan vietsele. Meerje kråvvede. Dagke Aanta sæjhta voelpine ajve årrodh.

– Manne måjhtam dom saavrehtæjjam maam manne utnim. Dellie lim uktsien jaepien båeries. Dan nomme Næjla. Dïhte vietsele, jearsoe jïh striengkie. Jïh manne aaj måjhtam goh lim luhkienjieljen jaepien båeries, dellie mijjen juelkietjengkere-saavrehtæjja seamma vuekien mietie mijjem saavrehti. Dïhte fïereguhtem vööjni jïh mijjem skraejriehti saavredidh.

– Dellie maahtam aaj jiehtedh aehtjie jïh aajja mov bööremes saavrehtæjjah orreme. Dah guaktah munnjan jeehtigan, buerebe vaedtsedh, sygkeldidh jïh vaarredh goh vuejedh. Gellien aejkien manne dej guaktide gihtjim mejtie meehtigan mannem vuejedh, men dah idtjigan sïjhth. Jis feestese, voelpese jallh saavremasse, manne tjoerim vaedtsedh jallh sygkeldidh. Manne mov crosse-sygkelem aaj seente ööstim. Dan åvteste aajja munnjan jeehti, tjoerem lïeredh guktie manne bovtsh vaedtsien, vaerrien vuejehtem, Aanta soptseste.

Ij Meerje govlh man bïjre Aanta soptsestamme. Dïhte ajve tjahkan ussjedeminie gåessie edtja Aantese sov vihkielommes gyhtjelassem gihtjedh. – Dagke buerebe vuertedh jallh mobijlen tjirrh dam gihtjedh, Meerje ussjede.

Baakoeh
vietsele
faepele, gïemhpe
goerehtalledh
gihtjedh mejtie numhtie naemhtie
mïelehke
gie joem dutnjan gearoeh jïh datnine ektine årrodh
skraejriehtidh
datnem madtjeldehtedh

Laavenjassh

Relatert innhold

CC BY-SASkrevet av Mona Fjellheim. Rettighetshaver: Aajege
Sist faglig oppdatert 19.12.2023

Læringsressurser

2. boelhke: Ektine årrodh