Øving

Ejercicios: El sistema educativo en España

Trabaja con ejercicios después de haber leído el texto sobre el sistema educativo en España.

Ein lærar står bak to elevar for å hjelpe til med ei oppgåve. Foto. — Bilete: Tom Knudsen / CC BY-SA 4.0

1. Comprensión

Kva hugsar du om det spanske skulesystemet? Test deg sjølv!

2. ¡Completa las frases!

Dra orda til riktig plass slik at setningane gir meining.

3. Los verbos modales

Hugsar du kva modale hjelpeverb er? Dei finst både på norsk og på spansk, og måten dei blir brukte på, er òg ganske lik. Ta ein kikk på reglane og bøyingsskjemaet for desse verba, og prøv deg på øvingane under.

Modale hjelpeverb — bøying og bruk

Dei modale hjelpeverba seier noko om måten noko blir uttrykt på, til dømes som ønske, påbod eller mogelegheit.

Når vi bruker eit modalt verb i ei setning, står det som regel saman med eit hovudverb. Vi må alltid bøye det modale hjelpeverbet, mens hovudverbet må stå i infinitiv (ubøygd form).

Dei vanlegaste modale hjelpeverba på spansk

deber å burde
poder å kunne (å ha mogelegheit til)
saber å kunne (å meistre noko, å ha lært)
tener que å måtte
querer å vilje

Bøying

Dei fleste modale hjelpeverba har uregelmessig bøying i presens. Det er lurt å lære bøyinga utanåt fordi du kjem til å ha bruk for desse verba ganske ofte.

modale hjelpeverb
	deber	poder	saber	tener que	querer
yo	debo	puedo	sé	tengo que	quiero
tú	debes	puedes	sabes	tienes que	quieres
él, ella, usted	debe	puede	sabe	tiene que	quiere
nosotros/as	debemos	podemos	sabemos	tenemos que	queremos
vosotros/as	debéis	podéis	sabéis	tenéis que	queréis
ellos/as, ustedes	deben	pueden	saben	tienen que	quieren

Dømesetningar

Pedro debe viajar a Noruega. Pedro bør reise til Noreg.
Pedro puede aprender noruego. Pedro kan lære norsk.
(har mogelegheita til)
Pedro sabe hablar noruego. Pedro kan snakke norsk.
(er i stand til, har lært)
Pedro tiene que hacer deberes. Pedro må gjere lekser.
Pedro quiere aprender más. Pedro vil lære meir.

Conjugar y utilizar los verbos modales

Kan du bøye og bruke modale hjelpeverb riktig no? Test deg sjølv!

4. ¡Encuentra los verbos modales!

Sjå ein gong til på teksten om det spanske skulesystemet, El sistema educativo en España. Gå gjennom avsnitta "Las modalidades de Bachillerato" og "El acceso a la educación universitaria" og prøv å finne alle setningar med modale hjelpeverb. Skriv dei ned på eit ark eller digitalt, og omset til norsk. Marker dei modale hjelpeverba både i dei norske og i dei spanske setningane. Når du er ferdig, kan du samanlikne med fasiten.

Fasit

Fasit modale hjelpeverb i teksten

Las modalidades de Bachillerato 

Los alumnos que más tarde quieren hacer una carrera universitaria suelen estudiar el Bachillerato.
Elevane som seinare vil ta ein universitetsgrad, pleier å gå på studieførebuande utdanningsprogram.
General: Esta es la modalidad más abierta si no sabes qué quieres estudiar después.
Allmenn: Dette er det mest opne utdanningsprogrammet om du ikkje veit kva du vil studere etterpå.
Arte: Esta puede ser una buena opción si te interesa la música, la danza o el arte.
Kunst: Dette kan vere eit godt val om du er interessert i musikk, dans eller kunst.
Ciencias y Tecnología: Si tienes planes de estudiar Ingeniería, Medicina o Matemáticas, por ejemplo, esta puede ser una buena alternativa.
Forsking og teknologi: Viss du har planar om å studere ingeniørvitskap, medisin eller matematikk, til dømes, kan dette vere eit godt alternativ.
Humanidades y Ciencias Sociales: Si te gusta la literatura, la filosofía, la política o el turismo, por ejemplo, puedes elegir esta modalidad.
Humaniora og sosialvitskap: Viss du liker litteratur, filosofi, politikk eller turisme, til dømes, kan du velje dette utdanningsprogrammet.

El acceso a la educación universitaria

Por lo general, para acceder a una universidad los alumnos españoles tienen que hacer una prueba de acceso, también conocida como EBAU o EvAU.
Vanlegvis må spanske elevar avlegge ei opptaksprøve, òg kjend som EBAU eller EvAU, for å komme inn på universitet.
Tienen que hacer cuatro exámenes obligatorios (tres comunes a todas las modalidades de Bachillerato y uno dependiendo de su modalidad), y pueden hacer hasta cuatro exámenes más, optativos, para subir nota.
Dei må avlegge fire obligatoriske eksamenar (tre like for alle studieførebuande utdanningsprogram og ein avhengig av utdanningsprogrammet dei går på), og dei kan avlegge opptil fire valfrie eksamenar i tillegg for å få betre karakter.

5. El sistema escolar noruego

Ei oversikt over det spanske skulesystemet. Illustrasjon. — El sistema escolar español. Bilete: Lars Drage / CC BY-SA 4.0

Hugsar du illustrasjonen som viser det spanske skulesystemet? Sjå på han ein gong til. Trykk på pilane nedst til høgre for å forstørre biletet.

Jobb saman i par og teikn ei tilsvarande oversikt for det norske skulesystemet. Bruk både dei norske omgrepa og dei tilsvarande spanske orda.
Lat som om de skal forklare det norske skulesystemet til ein spansktalande elev. Bruk gjerne ord og uttrykk frå boksen "Glosehjelp".

Glosehjelp

Gloser til det norske skulesystemet

a los x años x år gammal, i ein alder av x år
empiezas du byrjar
terminas du avsluttar
puedes elegir du kan velje
primero, después først, etterpå
antes de (+ infinitiv eller substantiv) før
después de (+ infinitiv eller substantiv) etter
tienes que du må
hay que ein må
a partir de frå og med
hasta til og med
de... a frå ... til
para obtener for å oppnå
(no) hay det finst (ikkje)
el bachiller / el "russ" russ
ser seleccionado para el examen å bli trekt ut til eksamen
el certificado de notas / el expediente académico vitnemål
el nivel requerido para iniciar estudios universitarios studiekompetanse