Hopp til innhald
Oppgåve

Døme på eksamensoppgåver for naturbruk

Her finn du døme på ulike typar oppgåver du kan få til munnleg-praktisk eksamen i naturfag. Øv åleine eller saman med andre, og bli best mogleg førebudd!

Korleis er eksamensoppgåvene utforma?

Eksamensoppgåva består gjerne av eit breitt tema som dekker mange av kompetansemåla i naturfag. Saman med oppgåva frå du ei liste med forsøk eller andre praktiske oppgåver.

Du bruker førebuingstida til å setje deg inn i det temaet du har fått, og forsøka du har fått gitt opp.

Oppgåve 1. Arealbruk

Gi ei oversikt over aktuelle problemstillingar knytte til arealbruk.

Aktuelle stikkord

  • Gi døme på andre arealendringar som kan vere ein trussel mot det biologiske mangfaldet.
  • Kvifor er arealendringar ein såpass stor trussel?
  • Kva tiltak kan avgrense den negative effekten som arealendringar kan ha?
  • Diskuter ulike tiltak, og vurder fordelar og ulemper med tiltaka.
Forsøk/aktivitetar

Forslag til forsøk/aktivitetar

På jakt etter framande artar

Arealendringar på heimstaden din

Den siste villmarka?

Lokal kamp om energi og areal

Kompetansemål i læreplanen

Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

  • undersøkje problemstillingar knytte til arealbruk, gjere greie for korleis endringar kan påverke økosystem, og foreslå berekraftige løysingar

  • utforske ei sjølvvald problemstilling knytt til eige utdanningsprogram, presentere funn og argumentere for val av metodar

  • utforske og presentere teknologi knytt til eige utdanningsprogram og vurdere han i eit berekraftsperspektiv

  • risikovurdere eigne forsøk og handtere avfallet frå desse på ein forsvarleg måte

Oppgåve 2. Stoffkrinsløp

Gjer greie for nokre stoffkrinsløp og korleis vi menneske kan påverke desse.

Aktuelle stikkord

  • Kva meiner vi med at stoff går i eit krinsløp?
  • Gi ei kort oversikt over dei viktigaste stoffkrinsløpa.
  • Vel eitt av stoffkrinsløpa, og forklar det i detalj.
  • Korleis kan menneskeleg aktivitet påverke stoffkrinsløpa?

    • Gi døme, gjerne knytte til naturbruk.
    • Kva konsekvensar kan dette ha?
    • Kva tiltak kan vi setje i verk for å unngå desse konsekvensane?
Forsøk

Forslag til forsøk

Feltarbeid: Abiotiske og biotiske forhold i bekkar og elver

Lag eit akvaponisk system

Lag eit terrarium i klasserommet

Kompetansemål i læreplanen

Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

  • gjere greie for kvifor nokre grunnstoff er viktige for liv, og vurdere korleis menneskeleg aktivitet kan påverke kretsløpa til desse stoffa

  • undersøkje problemstillingar knytte til arealbruk, gjere greie for korleis endringar kan påverke økosystem, og foreslå berekraftige løysingar

  • utforske ei sjølvvald problemstilling knytt til eige utdanningsprogram, presentere funn og argumentere for val av metodar

  • utforske og presentere teknologi knytt til eige utdanningsprogram og vurdere han i eit berekraftsperspektiv

  • risikovurdere eigne forsøk og handtere avfallet frå desse på ein forsvarleg måte

Oppgåve 3. Teknologi og berekraft

Du skal utforske og presentere teknologi knytt til naturbruk og vurdere han i eit berekraftsperspektiv.

Ta gjerne utgangspunkt i oppgåva Utforsk teknologi i naturbruk.

Aktuelle stikkord

  • Kva er teknologi? Gi døme.
  • Korleis blir den aktuelle teknologien brukt i utdanningsprogrammet ditt?
  • Kva fordelar gir denne teknologien?
  • Vurder kva positiv og negativ innverknad teknologien kan ha på ei berekraftig utvikling.
  • Kan teknologien knytast til eit eller fleire av berekraftsmåla?
  • Foreslå moglege forbetringar av teknologien.
Forsøk

Forslag til forsøk

Her må aktuelle forsøk tilpassast den problemstillinga du har jobba med.

Kompetansemål i læreplanen

Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

  • utforske og presentere teknologi knytt til eige utdanningsprogram og vurdere han i eit berekraftsperspektiv

  • utforske ei sjølvvald problemstilling knytt til eige utdanningsprogram, presentere funn og argumentere for val av metodar

  • risikovurdere eigne forsøk og handtere avfallet frå desse på ein forsvarleg måte

Oppgåve 4. Helse og livsstil

Vel eit aktuelt helse- og livsstilsspørsmål som du drøftar, eller ta utgangspunkt i ein av casane i artikkelen Livsstilsvanar hos norske ungdommar.

Presenter det du finn ut.

Tips!

I artikkelen Livsstilen din ligg det eit rekneark som inneheld resultat frå ei stor undersøking om livsstilen til ungdom.

Vel deg eit eller nokre få område som du undersøker nærare. Lag grafiske framstillingar, og presenter det du finn ut.

Aktuelle stikkord

  • Kva blir meint med helse?
  • Kva er livsstil?
  • Kva er samanhengen mellom helse og livsstil?
  • Kva meiner du kjenneteiknar god helse?
  • Kvifor er spørsmålet du har valt, aktuelt?
  • Korleis kan du kople spørsmålet til andre kompetansemål i læreplanen?

Forsøk

Forslag til forsøk

Forsøk: Påvising av monosakkarid

Forsøk: Påvising av protein og karbohydrat i mjølk

Forsøk: Påvising av stivelse og protein

Forsøk: Enzym i spytt

Kompetansemål i læreplanen

Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

  • drøfte aktuelle helse- og livsstilsspørsmål og vurdere kor påliteleg informasjon frå ulike kjelder er

  • gjere greie for funksjonane til nokre næringsstoff og diskutere kvifor eit variert kosthald er viktig i eit helse- og berekraftsperspektiv

  • risikovurdere eigne forsøk og handtere avfallet frå desse på ein forsvarleg måte

Oppgåve 5. Mat og helse

Framfor deg har du eit utval matvarer (til dømes mjølk, sukker, mjøl, potetmjøl, olivenolje, eple, eggekvite).

Planlegg eit forsøk der du skal undersøke innhaldet av eit eller fleire næringsstoff i desse matvarene (til dømes påvise stivelse eller protein).

Aktuelle stikkord

  • Forklar og vis korleis du vil gjennomføre eit slikt forsøk.
  • Korleis vil du gå fram for å risikovurdere forsøket?
  • Kva gjer du med eventuelt avfall frå forsøket?
  • Kva blir meint med næringsstoff?
  • Vel eit eller fleire næringsstoff. Forklar korleis dei er bygde opp, kva som skjer med dei i kroppen, og kva som kan vere gode kjelder til desse næringsstoffa.
  • Gjer kort greie for funksjonen til det næringsstoffet / dei næringsstoffa du har valt.

  • Forklar og vis korleis du kan påvise desse næringsstoffa.

  • Kva meiner vi med eit variert kosthald?
  • Kva er samanhengen mellom kosthald og helse?
  • Kommenter påstanden "Det er ikkje berekraftig å ete kjøtt", eller finn ein annan påstand om kosthald og vurder kor påliteleg han er.

Forsøk

Forslag til forsøk

Forsøk: Påvising av monosakkarid

Forsøk: Påvising av protein og karbohydrat i mjølk

Forsøk: Påvising av stivelse og protein

Forsøk: Enzym i spytt

Kompetansemål i læreplanen

Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

  • gjere greie for funksjonane til nokre næringsstoff og diskutere kvifor eit variert kosthald er viktig i eit helse- og berekraftsperspektiv

  • drøfte aktuelle helse- og livsstilsspørsmål og vurdere kor påliteleg informasjon frå ulike kjelder er

  • risikovurdere eigne forsøk og handtere avfallet frå desse på ein forsvarleg måte

Oppgåve 6. Presenter ei sjøvvald problemstilling

I løpet av skuleåret har du jobba med ei sjølvvald problemstilling. Presenter det du har funne ut, og argumenter for den metoden du valde å bruke.

Aktuelle stikkord

  • Kvifor valde du denne problemstillinga?
  • Kva hypotesar har du jobba med?
  • Korleis undersøkte du om hypotesane stemde?
  • Kva fann du ut?
  • Korleis heng det du har funne ut, saman med andre emne i naturfag og andre fag?
  • Korleis er det du har funne ut, relevant for utdanningsprogrammet ditt?
Forsøk

Forslag til forsøk

Her må aktuelle forsøk tilpassast den problemstillinga du har jobba med.

Kompetansemål i læreplanen

Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

  • utforske ei sjølvvald problemstilling knytt til eige utdanningsprogram, presentere funn og argumentere for val av metodar

  • risikovurdere eigne forsøk og handtere avfallet frå desse på ein forsvarleg måte

  • utforske og presentere teknologi knytt til eige utdanningsprogram og vurdere han i eit berekraftsperspektiv

Kjelder

Utdanningsdirektoratet. (2020). Læreplan i naturfag (NAT01‑04). Fastsett som forskrift. Læreplanverket for Kunnskapsløftet 2020. https://www.udir.no/lk20/nat01-04

Viken fylkeskommune. (2022, 21. januar). Muntlig-praktisk eksamen i Naturfag – Eleveksamen. https://viken.no/tjenester/skole-og-opplaring/eksamen-og-vitnemal/eksamen-for-elever/gjennomforing-av-eksamen/rammedokumenter-for-eleveksamen-i-lk20/muntlig-praktisk-eksamen/muntlig-praktisk-eksamen-i-naturfag-eleveksamen.128060.aspx