Del 1
Sjå filmen Biobanker: levende innskudd og svar på spørsmåla under:
- Kva er ein biobank? Gi døme på materiale som kan lagrast i ein biobank.
- Kva blir lagra i Svalbard globale frøhvelv? Kvifor er det oppretta, og kvifor er det plassert på Svalbard?
- Politiet har ein eigen biobank med biologisk materiale frå ei rekkje menneske. Kven er registrerte i denne biobanken, og korleis blir han brukt?
Del 2
I nokre situasjonar er det vanskeleg å avgjere kva som er rett og gale. Eit dilemma er ein situasjon der det finst fleire ulike alternativ, men ikkje nødvendigvis ei riktig løysing. Dette kan gjere det vanskeleg å handtere slike situasjonar.
Set deg inn i dei etiske dilemmaa som er beskrivne i dei to casane. Prøv å svare på dei tilhøyrande spørsmåla.
Case 1
Tenk deg at nokon vil forske på biologisk materiale frå deg som ligg lagra i biobanken på eit sjukehus.
- Ønskjer du å bli spurt før forskarane set i gang, eller er det godt nok for deg at forskingsprosjektet er godkjent av ein etisk komité?
- Skal biologisk materiale frå deg kunne lagrast òg etter din død?
- Meiner du at familiemedlemmene dine bør bli spurde før forskarar kan undersøkje gena dine etter din død?
- Skal familiemedlemmer kunne be om undersøking av gena dine for å finne ut om dei disponerer for arveleg sjukdom?
- Viss forskarar finn ut at du kan utvikle ein sjukdom – vil du vite det?
- I kva tilfelle ønskjer du å bli kontakta?
Case 2
Tenk deg at du er lege, og at du ønskjer å byggje opp ein biobank med blodprøver frå pasientar og familiane deira for å leite etter arvelege årsaker til eggstokkreft.
- Diskuter kva du bør passe på når du lagar ein biobank med biologisk materiale frå pasientar og familiane deira.
Del 3
Diskuter dei etiske dilemmaa med ein medelev i klassen.
- Finst det eit enkelt svar på kva det er riktig å gjere?
- Har de sjølv nokon gong opplevd eit etisk dilemma? Del erfaringar med kvarandre.
- Korleis løyste de problemet?
- Diskuter kva andre val de kunne ha teke i dei ulike situasjonane.
Relatert innhald
Nettside hos bioteknologiradet.no