Lønnsemd basert på resultatrekneskapen

Det er ofte søkjelys på dekningsbidraget i kroner og prosent månad for månad undervegs i driftsåret. Når årsoppgjeret er ferdig og ein kan gjere rekneskapsanalysen, blir normalt ikkje dekningsbidraget analysert som ein del av årsanalysen. Vi tek det likevel med her fordi det gir oss eit nyttig utgangspunkt for rekneskapsanalysen.

Dekningsbidraget blir rekna slik:

$\begin{array}{ll}& \mathrm{Salsinntekter}\\ -& \mathrm{variable} \mathrm{kostnader}\\ =& \mathrm{Dekningsbidrag}\end{array}$

For ei handelsbedrift er dei variable kostnadene normalt berre varekostnaden. For vår bedrift ser det slik ut:

$\begin{array}{clr}& \mathrm{Salsinntekter}& 1 301 000\\ -& \mathrm{variable} \mathrm{kostnader}& 785 000\\ =& \mathrm{Dekningsbidrag}& 516 000\end{array}$

Dekningsbidraget skal som kjent bidra til å dekkje dei faste kostnadene og eventuelt gi forteneste.

Rekna om i prosent: $\frac{516 000 \times 100}{1 301 00}= 39,7\%$

Talet vi får, blir kalla dekningsgrad og viser i kor stor grad vi får dekt dei faste kostnadene våre. Salet er 100 %. Her et dei variable kostnadene opp 60,3 %, og resten, altså 39,7 %, skal bidra til å dekkje dei faste kostnadene.

Har vi nok dekningsbidrag til å dekkje alle dei faste kostnadene, og blir det noko til overs – altså får vi overskot? I vårt tilfelle har vi det, og overskotet blir 35 064 kroner. Er det bra? For å finne ut av det må vi gjere nokon analysar.

Det å vurdere eit kronebeløp er vanskelig, men å få det rekna om til ein prosent, altså eit nøkkeltal, er nyttig.

Det er ei nyttig øving å rekne ut det endelege årsresultatet i prosent av inntektene. Vi får:

$\frac{35 064 \times 100}{1 301 00}= 2,7 \%$

Vi kallar dette resultatgraden – altså i kor stor grad vi har eit resultat. Det er naturleg å rekne dette i prosent av salet (aktiviteten). Då får vi fram i kor stor grad alle aktivitetane har gitt eit netto resultat, det vil seie eit overskot.

I vårt tilfelle blir 2,7 % av aktiviteten igjen til eigarane. Dei pengane kan ein bruke til å styrkje eigenkapitalen og/eller til å betale utbytte. Det inneber at 2 kroner og 70 øre av kvar hundrelapp bedrifta omset, blir att til eigarane.

Studer illustrasjonen under. Her prøver vi å få fram korleis vi no har brukt tal i resultatrekneskapen til å gjere samanlikningar.

$\begin{array}{lrcclr}\mathrm{Sum} \mathrm{anleggsmiddel}& 19500& & & \mathrm{Sum} \mathrm{eigenkapital}& 80364\\ & & & & & \\ \mathrm{Sum} \mathrm{omløpsmiddel}& 192900& & & \mathrm{Sum} \mathrm{langsiktig} \mathrm{gjeld}& 3636\\ & & & & & \\ & & & & \mathrm{Sum} \mathrm{kortsiktig} \mathrm{gjeld}& 128400\\ & & & & & \\ \mathrm{Sum} \mathrm{eigedeler}& 212400& & & \mathrm{Sum} \mathrm{eigenkapital}/\mathrm{gjeld}& 212400\end{array}$

Vurder korleis dekningsbidraget og dekningsgraden har utvikla seg for bedrifta vår.