Sirkulasjon

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC-SA

Bilete: NTB scanpix, Science Photo Library

CC BY-SA

Bilete: Hugo Heikenwaedler

Hjartet er ein kraftig muskel som trekkjer seg regelmessig saman og dermed pressar blodet ut i blodårene.

Arteriane har kraftige, elastiske vegger for å klare trykket som oppstår når hjartet trekkjer seg saman. Trykkaukinga frå hjarteslaga kan vi registrere fleire stader på kroppen - det er dette vi kallar puls.

Kapillæra har svært tynne vegger som blodplasmaet kan passere igjennom. Blodcellene kan ikkje passere gjennom kapillærveggene. Når blodplasmaet vert pressa ut av kapillæra, inneheld det stoff som cellene kan ta opp, som oksygen frå lungene, næringsstoff frå tarmane og hormon frå dei endokrine kjertlane. Når plasmaet renn tilbake inn i kapillæra, har det med seg avfallsstoff frå cellene.

Kapillæra vert samla i vener, som har tynnare vegger enn arteriane. I venene er trykket lågare, og transporten av blod i venene avheng av at kroppsmuskulaturen arbeider. Eit klaffsystem i venene hindrar blodet i å renne feil veg når musklane slappar av. Venene leier blodet tilbake til hjartet.

Blod er ei mangfaldig væske som består av raude og kvite blodceller og blodplasma. Dei raude blodcellene inneheld hemoglobin, og dei står for transport av oksygen. Dei kvite blodcellene har ein viktig funksjon i immunforsvaret. I blodplasmaet er det ei mengd oppløyste stoff som vert teke opp eller frigjeve etter behov ute i ulike organ og vev.