Etablering av ei statleg kringkasting

Reporter: Litt før klokka åtte i kveld byrja det å brenne i Frydenlunds store bryggeri oppe i Pilestredet. Vi er der oppe med mikrofonen no ved halv-ti-tida, og då brenn det ganske kolossalt inne på det veldige området som bryggeriet dekker. Flammane slikkar høgt mot himmelen, og vi ser brannkonstablane som svarte silhuettar oppå stillasa. Vi skal spørje eigaren av bryggeriet direktør Platou om korleis denne brannen er oppstått. Når vart De varsla om brann, direktør Platou?

Direktør Platou: Eg vart varsla då eg sat i teateret klokka åtte, omtrent. Portvakta oppdaga elden i halv-åtte-tida og varsla då naturlegvis brannvesenet, slik som instruksen er, og dei kom på pletten før han praktisk talt fekk snudd seg.

Reporter: Kva del av bedrifta er det som brenn?

Direktør Platou: Det er den delen som er minst sjenerande for oss. I den har vi ein fem–seks hundre tusen tomflasker som vi naturlegvis skulle bruke i løpet av sommaren, men dei er det jo lett å få erstatta med nye. Og så er det ein heil del tomemballasje som vi jo likeins vil kunne skaffe på kort tid. Det er derfor ingen grunn til å tru at det blir nokon avbrekk i drifta eller nokon skade på dei produkta som publikum i første rekke stiftar kjennskap med.

Reporter (lattermild): De har ikkje prøvd å bruke dei til sløkkinga?

Direktør Platou: Nei, vi har ikkje det. Det skal vi la andre folk bruke.

Reporter: Eg ser det er stillas omkring eit av desse husa. Er det nybygget som er i brann?

Direktør Platou: Ja, det er det det huset som brenn, og det som vi skulle bygge på, og som skulle innreiast med nye kvilestover for arbeidarane. Det får vi no rive ned gratis, og det er naturlegvis ein fordel, men ikkje akkurat på den måten vi hadde tenkt oss det.

Reporter: Nei, kan dei seie oss kva dette vil bety i pengar?

Direktør Platou: Brannassuransen for dei husa som brenn, er på 500 000 kroner, og dei maskinelle innretningane som er knytte til huset, er på omtrent det same beløpet.

Reporter: Det blir ikkje nokre arbeidarar ledige no på grunn av dette?

Direktør Platou: Nei, tvert imot. Det blir fleire tilsette. Ver så god.

Reporter: Og har ein kjensla av at elden blir avgrensa til denne eine bygningen?

Direktør Platou: Ja, absolutt, det er det ikkje tvil om. Eg er ikkje det minste nervøs.

Reporter: Og det er ingen fare for resten av bedrifta eller for bygningane omkring?

Direktør Platou: Nei, ikkje tale om.

Reporter: Ja, det var då hyggeleg å høyre det.

Direktør Platou: Alt kjem til å gå sånn som det skal gjere på eit bryggeri om sommaren.

Reporter: Takk skal De ha. Ja, det brenn framleis livleg her oppe, og Oslo brannvesen har naturleg køyrt ut med alt det dei eig og har av materiell. Det ligg slangar her tett i tett bortover heile gardsplassen. Gatene omkring bryggeriet er fullstappa av menneske, og på alle taka har dei krope opp for å få best mogleg oversikt. Nede frå sjølve gata ser ein kanskje ikkje så mykje, fordi at dei store murveggene skjuler sjølve flammehavet. Vi ser berre spissane av ildtungene som slikkar opp imot himmelen. Men som vi høyrde av direktør Platou, så er no elden avgrensa, og med den gledelege opplysninga kan vi då slutte dette vesle opptaket frå brannen på Frydenlunds Bryggeri.

Vyrde lyttarar! Neppe nokon annan stand har hatt så stor sans for tradisjonar og skikkar som sjømannsstanden. Det kjem vel av at livet til sjøs har arta seg så reint ulikt frå det som har med landjord å gjere. Dei månadlange reisene i seglskutetida, då sjøfolka låg utestengde frå verda, og ikkje minst forståinga for at alle i besetninga var knytte saman i ein felles lagnad, bestemt av luna til naturen, gav sjømannsstanden eit særpreg.

No i tidsalderen til maskinene blir særpreget til sjømannsstanden meir og meir utviska, og med industrialiseringa på sjøen går tradisjonar og skikkar i gløymeboka. Men noko vil likevel bli ståande, sjølv om opphavet er gløymd.

Livet om bord på seilskutene var så spekka med skikkar og former at det ikkje gav den strengaste hoffetiketten særs etter. Og ein stakkars nybyrjar gjekk heile dagen i fare for å snuble over ein eller annan regel for god tone. Ja, han hadde god grunn til å bli nervøs, for det å støyte an mot ein av dei uskrivne lovene til sjøen blei ikkje særleg nådig oppteke. Og mang ein førstereisgut har fått ein sjøstøvel i akterenden utan å ane kva vondt han hadde gjort. Ofte hadde lovbrotet hans ikkje bestått i anna enn at han i luttar tenesteiver hadde stilt seg i førehanda når det skulle haldast i brasar. Men slikt gjer ein berre ein gong i livet sitt. Eit jarngrep i nakken, og han før nemnde sjøstøvvel i halepartiet, ville på "no taime" ekspedere han vekk frå dei fullrøynde privilegertes plass og sende han i akterhånden, der han høyrde heime.

Det utalet av skikkar som prega det daglege livet om bord hadde rota si i praktiske forholdsreglar, men var etter kvart gått over til å bli reglar for god tone. Når ein skulle gå til vêrs, altså entré opp i riggen, måtte det alltid skje på lo side. Når skuten låg bidevind og krengde kraftig over, var det naturlegvis særs lettare å gå opp til lovart enn i le.

(Forspel som blir spelt på piano og trekkspell)

(Song:)

Har du vært til stedeog hørt slik glede
juble frem fra en sang
som når Marte vasker og vrir og plaskerover sin balje dagen lang?

Det er bryggerhuset melodisom hun hele dagen lar oss høre.Den er fylt av glade smil,
og den handler om Persil,bryggerhusets melodi.

Nei, det va'kke slik i gamle da'r,da gikk vasken tungt og ryggen verket,
og så sent som alt ble rent
den gang lød den ikke pent,
bryggerhusets melodi.

Hei og hå-å,Marte er blid,kommer på glid,nå har a tid.Hei og hå-å,Uten Persil,ikke noe smil,slett ingen hvil.

Derfor bruk Persil som Martemor,da går vasken lett som selve dansen,
og da får du også tidtil å nynne litt på si'bryggerhusets melodi.

Derfor bruk Persil som Martemor,da går vasken lett som selve dansen,
og da får du også tidtil å nynne litt på si'bryggerhusets melodi.