Saemien Gïelegaaltije
Dah Saemiedigkieh Nöörjesne, Sveerjesne jïh Soemesne jïh Noerhtelaanti Saemien Parlamentarihkeles Raerie laavenjostoeh ihke saemien gïelide vaarjelidh jïh gorredidh. Dah ektesne Saemien Gïelegaaltijem tseegkeme juktie gïele-viehkiem jïh gïele-faageles gyhtjelassh jïh aamhtesh gïetedidh jïh evtiedidh. Daate orgaane orre baakoeh, tjaeleme-vuekieh, gïele-såjhtoem, sijjie-nommh jv. nænnoste.
Saemien Gïelegaaltije åarjel-saemien gïele-dåehkiem åtna. Gaajhkesh maehtieh dïsse tjaeledh jïh gihtjedh ovmessie gïele-aamhtesi bïjre. Orgaanen lea gåetie-sijjie gaske-viermesne gusnie maahtah gihtjedh jïh bïevnesh åadtjodh. Maahtah gyhtjelassem aaj seedtedh Facebook-sæjrosne jallh e-påastine.
Vielie bïevnesh gaavnh Saemien Gïelegaaltijen bïjre:
Guktie lööneme-baakoeh tjaeledh?
Dah ammes baakoeh mejtie mijjieh saemien-gïelese löönebe, dah jeatjah gïeli tjoejeme-systeemijstie båetieh. Saemien-gïele lea soemen-ugrijken gïele jïh uraalen gïele-maadtoste. Daaroen-gïele lea indo-europeijen gïele seamma guktie englaanten gïele jïh jeatjah europeiske gïelh. Dellie ij leah aelhkie daejredh guktie daejtie orre baakojde tjaeledh saemien-gïelesne.
Jaepien 2011 Saemien Gïelegaaltijen åarjelsaemien gïele-tjïerte (Samisk språknemnds sørsamiske seksjon) nænnoesti guktie mijjieh edtjebe lööneme-baakojde tjaeledh. Daan nænnoestimmien mietie edtjebe baakoej minngie-gietjide (lööneme suffikside) sjïehtedidh juktie hijven gåarede baakojde sojjehtidh saemien-gïelen sojjehtimmie-systeemen mietie.
Daaroen suffiksh | Saemien suffiksh | |||
|---|---|---|---|---|
-ad/ -ade | grad, sjokolade | > | -aade | graade, sjokolaade |
-al | normal | > | -aale | normaale |
-am | diagram | > | -amme | diagramme |
-ant | demonstrant | > | -aante | demonstraante |
-at | sitat | > | -aate | sitaate |
-elle | novelle | > | -elle | novelle |
-en | eksamen | > | -eene | eksameene |
-ent | student | > | -eente | studeente |
-i | batteri | > | -ije | batterije |
-ikk | grammatikk | > | -ihke | grammatihke |
-il | mobil | > | -ijle | mobijle |
-isme | egoisme | > | -isme | egoisme |
-itet | identitet | > | -iteete | identiteete |
-iv | substantiv | > | -ijve | substantijve |
-o/ -io | kino, radio | > | -ove/ -jove | kinove, radijove |
-on | telefon | > | -ovne | telefovne |
-or | rektor | > | -ovre | rektovre |
-ur/ -atur | kultur, litteratur | > | -uvre/ -atuvre | kultuvre, litteratuvre |
-yr/ -yre | frisyre | > | -yjre | frisyjre |
-ær/ -ære | atmosfære | > | -æære | atmosfæære |