Karbonkrinsløpet
Plantene tek opp karbon frå karbondioksidet i lufta og bind det i glukose (druesukker) gjennom fotosyntesen. Glukose blir lagra som stivelse og cellulose i plantene. Karbonet blir vidare teke opp i dyra som et plantene, og går på denne måten gjennom næringskjedene. Karbonet blir frigjort til lufta igjen som frå celleanding i levande organismar og frå nedbryting av døde dyr og planter.
Karbon blir òg frigjort som metan, , ved ufullstendig nedbryting i myrer og andre våtmarker. Når dyr tygg drøv, blir metan frigjort som rap og etter kvart òg via ekskrementa.
Menneskeleg aktivitet påverkar krinsløpet
Både karbondioksid og metan er drivhusgassar, og karbonkrinsløpet påverkar klimaet på jorda. Ved å utvinne fossile brensel fører vi ekstra karbon inn i krinsløpet. Dette karbonet ville ha blitt liggjande under bakken og på havbotnen om det ikkje hadde vore for at vi vinnar ut olje, kol og gass.
Når fossilt karbon kjem over i atomsfæren som , aukar konsentrasjonen av . Dette fører til menneskeskapte klimaendringar. Havet tek òg opp ein del frå lufta. Når hava tek opp meir , blir dei surare fordi løyst i vatn gir karbonsyre. Dette er uheldig for organismar som lever i skal av kalk, som korallar og muslingar.
Diskuter
Ta utgangpunkt i eit karbonatom.
Lag nokre enkle skisser, og diskuter korleis dette atomet sirkulerer i økosystemet.
Kor mange organismar kan de sjå for dykk at atomet er innom på ferda si?