Stilhistorie og uttrykkshistorie

Stilhistoria beskriv estetiske kjenneteikn – særleg ved arkitektur, skulptur og biletkunst i ein gitt tidsepoke. I ein stilhistorisk epoke blir gjerne dei estetiske kjenneteikna sette i samanheng med ideologiske straumdrag og teknologiske nyvinningar frå epoken.

Uttrykkshistoria er eit vidare omgrep enn stilhistoria. Ho omfattar òg uttrykk i kultur- og mediehistoria. Foto- og filmhistoriske periodar høyrer med i uttrykkshistoria. Uttrykkshistoria tematiserer nye idear, oppfinningar og kommunikasjonsmoglegheiter, og ho forklarer ofte korleis dette pregar utviklinga av medieuttrykk. Uttrykkshistoria overlappar litt med mediehistoria.

Epoke betyr tidsavsnitt eller æra. Ein epoke er ei avgrensa tid av historia og har ein særeigen karakter. Vi skil mellom det som kan kallast ein historisk periode og det som er ein stilhistorisk epoke eller ei stilretning.

Teknologiutvikling og samfunnsutvikling i ein historisk periode set ofte preg på stilretningar som er dominerande for perioden. Modernismen (1890–1970), til dømes, hadde opphavet sitt i ei tid prega av rask teknologisk utvikling, brot med tradisjonar og større fokus på individet.

Det kan diskuterast når ulike stilretningar eller historiske epokar startar og sluttar. Fagfolk bruker litt ulike inndelingar. Særleg etter år 1900 finst det eit vell av stilnemningar.

Nokre kunstuttrykk kan det vere vanskeleg å plassere innanfor ein bestemd stil. Kanskje det er brukt element og inspirasjon frå fleire stilar samtidig? Kanskje stemmer ikkje stilen overeins med kva som var på moten i perioden det vart laga?

Øver du deg, vil du etter kvart oppdage at noko er typisk minimalisme, noko er typisk barokk og noko anna heilt klart er popkunst.

Kilde

Persvald, A. Z. (2019, 26. februar). Epoke. I Store norske leksikon. Henta 18. mars 2020 frå https://snl.no/epoke