Kommunikasjon mellom menneske er veldig viktig, anten det dreier seg om personleg og mellommenneskeleg kommunikasjon eller mediekommunikasjon. Du ønskjer at bodskapen din skal nå fram slik du har tenkt det, og det same ønskjer profesjonelle medieprodusentar.
På den eine sida må vi vere gode til å kode bodskap for at mottakaren skal forstå dei slik dei er meinte. På den andre sida må vi hindre at støy øydelegg for bodskapen på vegen frå avsendar til mottakar.
Kva er ein kommunikasjonsmodell, og kva kan han brukast til?
Ein modell forenklar røynda på ein heilt bestemd måte. Dei er ofte visualiseringar av ein teori om noko bestemt. Kommunikasjonsmodellane nedanfor viser forenklingar av kommunikasjon som prosess. Modellane gjer det lettare for oss å beskrive og vurdere prosessen i kommunikasjonssituasjonar, nettopp fordi dei er forenklingar. Du kan òg bruke dei for å forstå og planleggje eigen kommunikasjon.
Den enkle kommunikasjonsmodellen
Den klassiske kommunikasjonsmodellen er ein veldig enkel modell. Han seier at "her skjer det overføring av ein bodskap frå A til B".
Prosessmodellen
Prosessmodellen byggjer på den klassiske kommunikasjonsmodellen, men har med fleire aspekt: "Her skjer det ei overføring av ein bodskap frå A til B gjennom koding og avkoding. Det er vanleg med tilbakemelding. Støy kan kome i vegen for overføringa av bodskapen."
Derfor er koding, avkoding og støy sentrale omgrep i modellen.
Sentrale omgrep i modellen
Avsendar
Avsendar er personen eller verksemda som sender meldinga. Dette kan vere læraren som forklarer deg noko, ein ven som sender deg ein SMS, eller ei bedrift som sender reklame midt i ein YouTube-video du ser på.
Koding
Koding handlar om korleis avsendaren vel å formidle meininga eller bodskapen han eller ho vil gi mottakaren, på ein måte som mottakaren kan forstå.
Kanal
Kanalen er mediet eller personen du får informasjon frå, det kan til dømes vere ansikt til ansikt via stemma, skriftleg på SMS, via bilete, lyd eller handrørsler.
Avkoding
Avkoding handlar om korleis avsendaren forstår meininga eller bodskapen som kjem frå mottakaren. Dette er ikkje alltid det same som meininga som avsendaren meinte å sende, sidan mottakaren bruker erfaringane og kunnskapane sine for å tolke meldinga når han eller ho avkodar meldinga.
Mottakar
Mottakaren er den som tek imot meldinga frå avsendaren. I ein vanleg samtale byter partane heile tida på å vere mottakar og sender.
Tilbakemelding
Ei tilbakemelding er responsen som meldinga utløyser hos mottakaren. Kanskje mottakaren ikkje forstår og ber deg gjenta eller nikkar for å vise at han eller ho er einig.
Støy
Støy er alt som står i vegen for at meldingar skal kunne nå fram slik dei er meinte. Det kan vere støy i form av bakgrunnsmusikk som gjer ein telefonsamtale vanskeleg, det kan vere dårleg nettverk som gjer at nettpraten "laggar", at avsendaren har ein uvan dialekt, eller at avsendaren har ein eller annan distraherande uvane. Alt dette gjer det vanskeleg for mottakaren å fokusere på bodskapen.
Opphavleg vart prosessmodellen laga for å beskrive korleis meldingar vart overførte teknisk. Forskarane Shannon og Weaver stod står bak modellen, og han vart først kjend i 1948 som ein matematisk kommunikasjonsteori.