Potetplanta

Potet er ein fleirårig vekst, men i landbruket dyrkar vi han som eittårig. Potetknollane vi tek opp kvar haust, er eigentleg eit lagringsorgan for planta. Næring og energi som blir lagra i knollen nede i jorda, bruker planta for å komme seg gjennom vinter og tidleg vår. Når temperaturen i jorda stig utpå våren, vaknar potetknollen til liv og startar veksten der målet er å komme seg opp i lyset og få i gang fotosynteseapparatet. Gjennom sommaren produserer planta nye poteter som igjen blir nye planter neste år.

Samtidig er potetknollane den måten potetplantene formeirar seg på. Ei setjepotet gir fleire potetknollar som kvar kan bli ei ny plante neste sommar. Desse knollane er genetisk like morplanta.

Potetknollane toler ikkje frost, så her i landet vil normalt ikkje potetknollane overleve vinteren i jorda. Vi handterer uansett potetplantane som ein eittårig vekst. Vi haustar og et knollane som planta naturleg bruker for å overleve vinteren og for å formeire seg.

Fargen på potetblomstrane kan vere frå kvite eller gulkvite til rosa, fiolette eller nærast blå. Blomsterfargen heng ofte saman med fargen på skalet på potetknollen. Knollane med lyst skal har kvite eller lysegule blomstrar. Det varierer mellom sortar kor sterk blomstringa er, men ein potetåker i full blomster er eit fint syn.

Frukta som utviklar seg frå blomsteren, blir kalla toppeple. Det er her vi finn frøa frå ei kjønna formeiring. Toppeplet er giftig og bør ikkje etast.

Potetknollen er ein oppsvulma del av underjordiske stenglar, potetene veks altså ikkje på røtene til potetplanta. Dei underjordiske stenglane fungerer nærast som ein navlestreng, og når potetene er modne, blir sambandet kutta. Desse underjordiske stenglane kallar vi stolonar. Potetplanta har altså stenglar både over og under bakken.

Den overjordiske delen av potetplanta kallar vi potetris eller potetgras.

Viktige omgrep

Potetknollen

er det vi til dagleg kallar "poteta". Han er lageret til planta av stivelse.

Toppeplet

er frukta som utviklar seg frå blomsteren til potetplanta. Frukta er giftig.

Stolonar

er underjordiske stenglar som fraktar vatn og næringsstoff til potetknollane.

Hugsar du namna på dei ulike delane av potetplanta? Dra namna til rett del på planta.