Hopp til innhald
Forsøk

Forsøk: Isolering av DNA frå fiskemjølke

I dette forsøket bruker vi materiale med ekstra stort DNA-innhald – mjølke frå fisk. Prinsippet for øvinga er å skilje oppløyst DNA frå protein og feitt, som utgjer dei andre hovudkomponentane av organisk materiale i mjølka.
DNA har samla seg i ein tjukk tråd som er synleg for det blotte auget. Video: Scanpix, Science Photo Library / CC BY-NC-SA 4.0

Metode

Proteina blir felte og denaturert ved utsalting og varmebehandling, mens fettstoffa blir løyste i kloroform. Etter sentrifugeringa får vi så ein klar vasshaldig løysning, som i tillegg til salt også inneheld det løyste DNA-et.

DNA-et blir så felt ut i absolutt alkohol. Vi kan også bruke raudsprit. Vi bør ha tynne, høge reagensrøyr med sprit, slik at DNA-dropane får ein lang veg å «falle» ned gjennom røyret. Dette gjer at vi tydeleg ser den trådaktige utfellinga.

Fleire lag kan samarbeide om ein stamløysning (til og med punkt 5). Det er viktig å arbeide godt med mjølka for at resultatet skal bli best mogleg.

Fiskemjølke

Fiskemjølke kan du samle sjølv frå fisk som du fangar i den perioden då mjølka er moden og flytande, eller du kan kjøpe hos utstyrsleverandørar. Mjølka kan gjerne oppbevarast frossen og held seg i fleire år.

Utstyr og løysningar
  • 2 ml eingongsprøyte utan kanyle
  • lite begerglas (50 ml)
  • reagensrøyr (høgt)
  • glas-stav
  • sentrifugerøyr
  • mjølke (kan til dømes kjøpast frå www.biokonsult.no)
  • 10 % Zalo, metta NaCl-løysning
  • kloroform (triklormetan) Datatryggleiksblad frå ThermoFisher Scientific
  • absolutt alkohol
  • kokande vassbad
  • sentrifuge
  • hanskar
  • avtrekksskap eller punktavsug

Framgangsmåte

  1. Fyll 0,5–1 ml mjølke i ei 2 ml sprøyte utan kanyle. Unngå å ta med hinner frå mjølkeposen.
  2. Press mjølka gjennom sprøyta 3–4 gonger for å homogenisere væska.
  3. Tilset 10 ml vatn og bland mjølka godt.
  4. Tilset 1 ml 10 % Zalo. Spermiane løyser seg no opp, og du får ein gelé av DNA og protein.
  5. Tilset 20 ml metta NaCl-løysning og bland godt.
  6. Ta ut 5 ml av denne løysningen og sett han i kokande vassbad i 5–10 minutt.
  7. Løysningen blir kjølt og tilsett 5 ml kloroform. Rist godt i 2–3 minutt. Bruk tett topp og/eller hanskar. Bruk avtrekksskap eller punktavsug når du jobbar med kloroform.
  8. Sentrifuger i 10 minutt.
  9. Legg forsiktig ein drope av DNA-løysningen i overflata på eit høgt reagensrøyr med alkohol. DNA-et blir felt ut som fibrar.
  10. Tvinn DNA-fibrane opp på ein glas-stav.

OBS: Ikkje kast kloroformen i vasken etterpå. Følg læraren sine instruksjonar.

Dokumentasjon

Bruk mobilkamera til å dokumentere prosessen. Noter resultat undervegs og bruk gjerne rapportgeneratoren til å føre forsøksrapporten.


CC BY-SA 4.0Skrive av Skolelaboratoriet for biologi, UiO og Kristin Bøhle.
Sist fagleg oppdatert 06.01.2020