Døme på eksamensoppgåver for sal, service og reiseliv

Eksamensoppgåva består gjerne av eit breitt tema som dekker mange av kompetansemåla i naturfag. Saman med oppgåva kan du få ei liste med forsøk eller andre praktiske oppgåver, der du skal velje ei av desse.

Du bruker førebuingstida til å setje deg inn i det temaet du har fått, og det forsøket du har valt.

Vel eit produkt som er relevant for sal, service og reiseliv, og vurder livsløpet til produktet.

Aktuelle punkt

• Kva meiner vi med livsløpet til eit produkt?
• Ta utgangspunkt i produktet du har valt, og beskriv dei mest sentrale fasane i livsløpet til dette produktet.
• Diskuter korleis dei ulike fasane påverkar berekraftig utvikling med tanke på miljø, økonomi og sosiale forhold.
• Foreslå moglege tiltak som kan gjere produktet meir berekraftig.

Gi ei kort oversikt over dei mest aktuelle miljøutfordringane knytte til sal, service og reiseliv. Vel ei miljøutfordring som du drøftar i detalj.

Aktuelle punkt

• Gi ei kort oversikt over dei miljøutfordringane du har funne.
• Kva blir meint med berekraftig utvikling?
• Kvifor er berekraftig utvikling viktig òg for handel og reiseliv?
• Vel ei av miljøutfordringane som du diskuterer nærare.
  • Kva går miljøutfordringa ut på? Kva er problemet?
  • Foreslå moglege tiltak som kan bidra til ei løysing på problemet. Knytt det gjerne opp mot andre delar av læreplanen (teknologi, berekraftig utvikling, helse og livsstil).
  • Korleis kan vi som privatpersonar bidra?

Vel eit aktuelt helse- og livsstilsspørsmål som du drøftar, eller ta utgangspunkt i ein av casane i artikkelen Livsstilsvanar hos norske ungdommar.

Presenter det du finn ut.

Aktuelle punkt

• Kva blir meint med helse?
• Kva er livsstil?
• Kva er samanhengen mellom helse og livsstil?
• Kva meiner du kjenneteiknar god helse?
• Kvifor er spørsmålet du har valt, aktuelt?
• Korleis kan du kople spørsmålet til andre kompetansemål i læreplanen?

Framfor deg har du eit utval matvarer (til dømes mjølk, sukker, mjøl, potetmjøl, olivenolje, eple, eggekvite).

Planlegg eit forsøk der du skal undersøke innhaldet av eitt eller fleire næringsstoff i desse matvarene (til dømes påvise stivelse eller protein).

Aktuelle punkt

• Forklar og vis korleis du vil gjennomføre eit slikt forsøk.
• Korleis vil du gå fram for å risikovurdere forsøket?
• Kva gjer du med eventuelt avfall frå forsøket?

• Kva blir meint med næringsstoff?

• Vel eitt eller fleire næringsstoff. Forklar korleis dei er bygde opp, kva som skjer med dei i kroppen, og kva som kan vere gode kjelder til desse næringsstoffa.

• Gjer kort greie for funksjonen til det næringsstoffet / dei næringsstoffa du har valt.

• Forklar og vis korleis du kan påvise desse næringsstoffa.

• Kva meiner vi med eit variert kosthald?
• Kva er samanhengen mellom kosthald og helse?
• Kommenter påstanden "Det er ikkje berekraftig å ete kjøtt", eller finn ein annan påstand om kosthald og vurder kor påliteleg han er.

I løpet av skuleåret har du jobba med ei sjølvvald problemstilling. Presenter det du har funne ut, og argumenter for den metoden du valde å bruke.

Aktuelle punkt

• Kvifor valde du denne problemstillinga?
• Kva hypotesar har du jobba med?
• Korleis undersøkte du om hypotesane stemde?
• Kva fann du ut?
• Korleis heng det du har funne ut, saman med andre emne i naturfag og andre fag?

• Korleis er det du har funne ut, relevant for utdanningsprogrammet ditt?

Du skal utforske og presentere teknologi knytt til sal, service og reiseliv og vurdere han i eit berekraftsperspektiv.

Aktuelle punkt

• Kva er teknologi? Gi døme.
• Korleis blir den aktuelle teknologien brukt i utdanningsprogrammet ditt?
• Kva fordelar gir denne teknologien?
• Vurder kva positiv og negativ innverknad teknologien kan ha på ei berekraftig utvikling.
• Kan teknologien knytast til eitt eller fleire av berekraftsmåla?

• Foreslå moglege forbetringar av teknologien.