Gjennomstrøymingsmåling

Veldig mange trykkmålarar fungerer på den måten at dei måler ein trykkforskjell. Det vil seie at to trykk blir samanlikna, og vi får ut forskjellen mellom dei to trykka. Når vi til dømes måler trykket i ein tank eller eit røyr, samanliknar vi dette med atmosfæretrykket (det lufttrykket vi har rundt oss heile tida).

Men i mange tilfelle kan det vere interessant å samanlikne to prosesstrykk. Når vi gjer det, kan vi utnytte trykkmålarar til mange andre ting enn berre å måle trykk! Ein svært vanleg bruk av trykkmålarar er å måle gjennomstrøyminga av ein gass eller ei væske i eit røyr. Korleis i all verda er det mogleg?

Tenk deg at ein gass eller ei væske strøymer gjennom eit røyr med stor diameter. Plutseleg dukkar det opp ei innsnevring i røyret. Sidan det strøymer akkurat like mykje gjennom den smale delen av røyret som i den breie delen, må farten vere mykje større der røyret er smalt.

Når farten aukar, søkk trykket mot røyrveggene. Det betyr at vi kan måle ein trykkforskjell mellom den breie delen av røyret og den smale delen. Kor stor trykkforskjellen er, avheng av kor mykje som strøymer i røyret. Dermed kan vi måle kor mykje som strøymer i eit røyr berre ved å måle ein trykkforskjell! Denne effekten blir kalla Bernoulli-prinsippet.

Som regel lagar ein ikkje eit røyr med ei innsnevring slik som figuren her viser. I staden lagar ein ei plate med hol i og monterer denne plata i røyret (mellom to flensar). Dette blir gjerne kalla for ei «måleblende».

Ein flens er ei «leppe» som er montert i enden av eit røyr. Flensen har hol for boltar, slik at ein til dømes kan skru to røyr saman.

Det finst mange andre måtar å måle gjennomstrøyming på, men metoden vi har sett på her, er veldig mykje brukt i prosessindustrien.