Forklaringar til grammatikk til leksjon 13
了解 liǎojiě kan setjast om til norsk på to måtar. Den eine er som verbet "å forstå". Her er eit eksempel:
– 你明白我说的意思吗?
– Nǐ míngbai wǒ shuō dei yìsi ma? – "Forstår du kva eg meiner?"
– 嗯，我了解。
– Ǹg, wǒ liǎojiě. – "Ja, eg forstår."
Ei litt anna betydning det har, liknar meir på norsk "å setje seg inn i" eller "å gjere seg kjent med". I overskrifta til dialogen betyr det: "Set deg inn i / prøv å forstå kinesisk politikk." Her er eit eksempel:
我对这个城市不是很熟，得去了解一下地理。
Wǒ duì zhè ge chéngshì bú shì hěn shú, děi qù liǎojiě yíxià dìlǐ.
"Eg er ikkje så kjend i denne byen, eg må setje meg litt inn i geografien."
关于 guānyú er ein preposisjon og betyr "dreier seg om" / "handlar om", og det kan brukast som attributt, som i:
一本（关于中国政治 的）书
yì běn (guānyú Zhōngguó zhèngzhì dei) shū
"ei bok (om kinesisk politikk)"
Ofte innleier det òg eit topic for ei setning, til dømes:
关于这件事，我觉得我们以后可以再讨论。
Guānyú zhè jiàn shì, wǒ juéde wǒmen yǐhòu kěyǐ zài tǎolùn.
"Når det gjeld denne saka, synest eg vi kan diskutere det seinare."
…跟日本一样？ gēn Rìběn yíyàng? – "... same som i Japan?"
Vi ser at denne leddsetninga er eit spørsmål, men det er ikkje markert med spørsmålspartikkelen 吗 ma. Det er fullt mogleg å uttrykkje eit spørsmål på kinesisk berre ved hjelp av intonasjon. Samanlikn desse to setningane:
1. 你是学生吗? Nǐ shì xuésheng ma?
2. 你是学生? Nǐ shì xuésheng?
I setning 2 hamnar den ekstra høge spørjande intonasjonen på 生 shēng i staden for 吗 ma.
我们国家有好几个党。Wǒmen guójiā yǒu hǎo jǐ ge dǎng.
好 hǎo i uttrykket 好几个 hǎo jǐ ge – "ein god del" / "fleire" uttrykkjer her kvantitet og ikkje ein positiv kvalitet, som det vanlegvis gjer. Uttrykket svarer til 很多 hěn duō, 不少 bù shǎo og liknande, som i eksempelet:
这条街有好几个好餐厅！
Zhè tiáo jiē yǒu hǎo jǐ ge hǎo cāntīng!
"Denne gata har veldig mange gode restaurantar!"
最近很受欢迎的一个党叫MDG。
Zuìjìn hěn shòu huānyíng dei yí ge dǎng jiào MDG.
受欢迎 shòu huānyíng, ordrett å "få velkomst", er eit uttrykk som betyr at noko er populært. Det kan brukast om ting og fenomen eller om personar, som i desse eksempla:
这个男生很受欢迎。
Zhè ge nánshēng hěn shòu huānyíng.
"Denne guten er skikkeleg populær."
他们的新政策很受欢迎。
Tāmen dei xīn zhèngcè hěn shòu huānyíng.
"Den nye policyen deira blir godt motteken."
…特别是在大城市，…。
... tèbié shì zài dà chéngshì, ... .
特别 tèbié kan vere både adjektiv og adverb. Samanlikn desse setningane:
这个人有点特别。
Zhè ge rén yǒu diǎn tèbié.
"Denne personen er litt spesiell."
这个人很能干，特别在读书方面。
Zhè ge rén hěn nénggàn, tèbié zài dúshū fāngmiàn.
"Denne personen er skikkeleg driftig, spesielt når det gjeld (aspektet med) å studere."
挪威的工党在建设国家等方面做出了很大的贡献。
Nuówēi dei gōngdǎng zài jiànshè guójiā děng fāngmiàn zuòchū le hěn dà dei gòngxiàn.
Her er 等 děng berre ein forkorta variant 等等 děngděng, og betyr "osb.".
在…方面 zài ... fāngmiàn er ein mykje brukt struktur som betyr "Når det gjeld aspektet med ...".
这种说法对不对？
Zhè zhǒng shuōfa duì bu duì?
说法 shuōfa kan setjast om med "ein måte å seie noko på". Altså refererer det til korleis ein ordlegg seg om ei gitt sak eller ein type utsegn om eit gitt tema.
…实际上中国有很多不同的党
... shíjìshàng Zhōngguó yǒu hěn duō bùtóng dei dǎng
实际上 shíjìshàng blir gjerne brukt som topic eller som adverb. Samanlikn desse setningane:
实际上，我从来没考虑过这个问题。
Shíjìshàng, wǒ cónglái méi kǎolǜguo zhè ge wèntí.
"Faktisk, så har eg aldri tenkt på dette før."
他实际上是一个很善良的人。
Tā shíjìshàng shì yí ge hěn shànliáng dei rén.
"Han er faktisk ein veldig god person."
讨论某个国家的政治，…
Tǎolùn mǒu ge guójiā dei zhèngzhì, ...
某个国家 mǒu ge guójiā betyr "eit gitt land". 某 mǒu + målord er ein måte å uttrykkje "ein viss .../ eit gitt …" + nomen på. Det blir brukt når ein vil snakke om eit uspesifikt nomen som tema for ein kommentar, til dømes:
– 这句话是针对谁?
– Zhè jù huà shì zhēnduì shéi?
– "Kven var desse orda retta mot?"
– 这不是针对某个人，而是针对所有的学生。
– Zhè bú shì zhēnduì mǒu ge rén, ér shì zhēnduì suǒyǒu dei xuésheng.
– "Det var ikkje retta mot ein gitt person, men mot alle studentane."
…要综合考虑很多不同的方面，…
... yào zōnghé kǎolǜ hěn duō bùtóng dei fāngmiàn, ...
综合考虑 zōnghé kǎolǜ betyr at ein gjer ei fleirsidig og heilskapleg gjennomtenking av noko. 综合 zōnghé kan brukast som adjektiv, adverb eller verb, sjå desse eksempla:
他的说法是综合的。
Tāde shuōfa shì zōnghé dei.
"Utsegna hans er samansette/mangesidige."
最好综合分析吧。
Zuìhǎo zōnghé fēnxi bad.
"Det beste er å gjere ein heilskapleg analyse."
Som verb, der det betyr "å samanfatte":
我把你们的的意见综合起来。
Wǒ bǎ nǐmen dei yìjiàn zōnghéqǐlái.
"Eg samanfattar synspunkta deira."
…，政党制度只是一个方面而已。
..., zhèngdǎng zhìdù zhǐ shì yí ge fāngmiàn éryǐ.
而已 éryǐ betyr noko tilsvarande "og det er det" / "og det er alt", og det blir brukt til å uttrykkje (i setninga over) at partisystemet er berre eitt aspekt (og ikkje meir) av politikk. Her er fleire eksempel:
1.
– 你有几个中国朋友?
– Nǐ yǒu jǐ ge Zhōngguó péngyou?
– "Kor mange kinesiske vener har du?"
– 我只有两个而已。
– Wǒ zhǐ yǒu liǎng ge éryǐ.
– "Eg har berre to, og det er det."
2.
– 中国，你去了好多次吧?
– Zhōngguó, nǐ qù le hǎo duō cì bad?
– "Kina har du vore i mange gonger, vel?"
– 没有，就一次而已！
– Méi yǒu, jiù yí cì éryǐ!
– "Nei, berre éin gong og ikkje fleire!"