Kvotar, omrekningar og utbytte
Fangstkvotar blir gitt og avrekna i rund vekt. Rund vekt er vekt på fisken slik han er når vi tek han opp av havet, før sløying og anna behandling. Det er ulike faktorar for ulike fiskeslag, og faktoren kjem an på kva slags behandling som er gjord med fisken før levering.
Torsk blir sløgd og hovudkappa før han blir levert til mottaket, og det er først då han blir vegen. Vi må kunne rekne om slik at mengda fisk som er fiska, stemmer med kvoten. Det finst ein eigen tabell frå Fiskeridirektoratet med offisielle norske omrekningsfaktorar for fisk. For torsk er denne omrekningsfaktoren 1,5.
Døme 1
Eit fartøy leverer 10 000 kg sløgd og hovudkappa torsk til eit mottak. Kva var rund vekt til denne fangsten?
Døme 2
Eit fartøyet har ein torskekvote på 63 730 kg rund vekt. Kor mykje ferdig sløgd og hovudkappa fangst kan dei levere?
Oppgåve 1
Kor mange prosent blir vekta av fangsten redusert med når han blir sløgd og hovudkappa?
Oppgåve 2
Kva er samanhengen mellom vekstfaktoren og omrekningsfaktoren?
Om du kjenner til nokre båtar frå heimstaden din som har kvotar/deltakartilgjenge i lukka fiskeri, kan du gå inn på fartøyregisteret. Du kan leggje inn namn på fartøy, fiskeri-registreringsnummer eller kallesignal. Du vil då få eit oppslag på det aktuelle fartøyet med ei oversikt over tildelt årskvote for fartøyet. Du kan samtidig få oversikt over kor mykje av kvoten som er fiska opp av kvart enkelt fiskeslag. I tillegg får du oversikt over kven som eig fartøyet. Lenkje til Fartøyregisteret finn du nedst på sida.
Om du er interessert å vite kva ulike fiskefartøy landar av fangst dagleg, kan du gå inn på nettsidene til Norges råfisklag. Der finn du ei fane for offentlege landingsopplysingar der du kan søkje opp opplysingar om ulike fartøy. Lenkje til landingsopplysingar finn du nedst på sida.
Som elev på blått naturbruk vil du mest sannsynleg få lære om vidareforedling av fisk.
Vidareforedling betyr at fersk fisk blir prosessert og/eller konservert til ulike produkt. Døme på ulike konserveringsmetodar er at fisken blir omsett vidare som fersk, filet, frose, røykt, tørrfisk, lutefisk, saltfisk eller klippfisk. I tillegg finst det ei rekkje ferdigprodukt som blir laga av fisk.
I tillegg til å kjenne omrekningsfaktoren er det viktig å kjenne til utbyttet i produksjonen. Godt utbytte er viktig for det økonomiske resultatet. Utbyttet er kor mange prosent av vekta som er igjen etter ein av desse prosessane, til dømes ved sløying og hovudkapping.
Oppgåve 3
Rekn ut utbyttet ved sløyinga og hovudkappinga av fangsten i døme 1 over.
Slik kan du rekne ut utbytte:
Oppgåve 4
Finn ein formel for omrekningsfaktoren basert på utbyttet.
Du kan lese meir om ulike produkt og rekne på utbytte på desse sidene:
Fiskefilet
Saltfisk og klippfisk
Tørrfisk