Når plasten ikkje er fantastisk

Fuglar, fisk og andre dyr som lever i og ved havet, kan setje seg fast i avfall som tauverk, fiskesnøre og plastposar. Nokon oppfattar plasten som mat, og et han. Dette kan gi ei falsk kjensle av metting, og gjer at dyret ikkje får i seg nok næring.

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Mary Evans Picture, NTB Scanpix

Mikroplast — kan små bitar gi store problem?

Plankton kan forveksle mikroplast med mat. Slik kjem mikroplasten inn i næringskjeda. Planktonet blir ete av fisk, som deretter blir eten av oss menneske.

I tillegg til at plasten kan innehalde miljøgifter frå då han blei produsert, så kan også andre miljøgifter feste seg på mikroplasten ute i naturen.

Forsøk viser at makrofagar (eteceller) i fisk tar opp små plastkuler, og forsøker å bryte dei ned. Det er foreløpig uklart kva for konsekvensar dette har for fisken si helse, og kva for konsekvensar mikroplast har for dei andre organismane som får han i seg.

Oppgåve

Kva trur du er den største kjelda til mikroplast i Noreg? (Det finst fleire kjelder til mikroplast enn dei som er brukte i denne oppgåva.)

For å løyse problemet med plast på avvegar, må vi ha samarbeid på tvers av landegrenser. Bojan Slat er ein ung nederlendar som har utvikla ein metode for å samle inn store mengder plastavfall frå havet.

I prosjektet Ocean Cleanup skal store trålposar, festa med anker til havbotnen, fange opp plast som blir samla opp i område der fleire havstraumar møtest, såkalla "Garbage Patches".

Opne bilete i eit nytt vindauge

CC BY-NC

Bilete: Peter Dejong

Tiltak for å redusere mengda plast i naturen:

CC BY-NC-SA

Bilete: Shutterstock

• køyre mindre bil.
• rydde plast der du bur.
• bruk kleda dine så lenge som mogleg.
• vask kleda dine i ein pose som samlar opp mikroplast, eller monter plastfilter på vaskemaskinen.
• lever plastemballasje til gjenvinning.
• fjern gummigranulat frå kunstgrasbanen frå kleda før du vaskar dei.
• ikkje vask penslar du har brukt til måling i vasken.
• bruk kosmetiske produkt utan mikroplast (produkt med Svanemerket er garantert utan mikroplast).