Fagartikkel
Gaptavuekieh
Datne ussjedamme guktie mijjieh gåårvedamme maam akt soptseste? Gapta, voedtegh jïh tjohph sjeavohts gïelem utnieh. Joekoen hijven dam guarkedh.
- Åvtelen goh nïejth skyllin, dellie ajve akte læstoe gaeptesne. Båarasommes vuekien mietie nyöjtetjh akte kruana læstoem göödtin. Kruana lea maanaj klaerie jïh gaskestalla nyöjtetje jallh noere nïejte.
- Daelie såemies akte rööpses læstoem nyöjtetjidie beaja, nyjsenæjjan klaerie guedtedh.
- Båeries almetjh goh maadter-aahka aktem plaave læstoem göödti. Plaave klaerie lea båeries almetji klaerie, maadter-aahkaj vuj gaarmanæjjaj jïh baerniej.
- Jis sjuejiem vedtedh dellie gaeptiem, tjohpem jallh tråajjoem mådtsode tsaekieh.
- Vuekien mietie dah mah aarpijinie sjïdteme, geellen jallh gåmman voedtegh, boenge-skuvmieh jallh tjohph göödtin.
- Nyjsenæjjah jïh nïejth maehtieh tjohpine gærhkosne tjahkasjidh, jïh gosse byöpmedieh.
- Gaarmanæjjah edtjieh tjohpem åejjeste vaeltedh gosse gærhkosne jïh byöpmedieh.
- Jis baernieh tjohpine tjahkasjieh byöpmedieh, dellie beapmoeh tjohpese vuelkieh.
- Aajne båeries jïh nåajsan nyjsenæjjah maehtieh låapoe gaamegigujmie vaedtsedh.
- Låapah gaamegh nåajsan nyjsenæjjide jïh båeries almetjidie sjiehteles.
- Gaamegidie tjoerh målsodh biejjeste beajjan, olles vælnjan sjïdth.
Naemhtie voedtegidie gaaredh
- Voestegh edtjh voedth-garhtsem gaamegen gåvlese debriehtidh.
- Mænngan roejesen bïjre, sisnjelistie jïh ålkoebealan juelkien bïjre vuelhtie jïh bæjjese gaaredh.
- Duahpa edtja juelkien ålkoe-bielesne årrodh.
Duahpa/duahpedh
- Laejkie-duahpah böösetjen jïh gaarmanæjjan voedtegisnie edtjh klaeride pleentedh.
- Laejkie-duahpah nyöjtetjen jïh nyjsenæjjan voedtegisnie edtjh klaeride tjomhpi mietie årrodh.
Gaaltije
Dunfjeld, M., Steinfjell, U.,Vangberg, Å jïh Westerfjell. N.A. (2018) Aerpiemaahtoe - Åarjelsaemien duedtien baakoeh. Saemien Sïjte