Hopp til innhald
Fagartikkel

Gïele jïh kultuvre teekstine

Gellie-laaketje haestemh jijhtieh gosse unnebe-låhkoen gïelem nuhtjebe stoere seabradahkesne. Eah leah ajve gïelh mah joekehts, almetji kultuvrh aaj joekehts.

Gïele jïh gïele-åtnoe

Gellie-laaketje haestemh gosse unnebe-låhkoen gïele jïh seabradahke stoere seabradahkesne. Eah leah ajve gïelh mah joekehts, joekehts aaj vuekieh mej mietie almetjh sinsitnine gaskesedtieh.

Gïelen baakoe-våarhkoe soptseste almetji jieleden, seabradahken jïh kultuvren bïjre. Saemien-gïelen baakoe-våarhkoe saemien kultuvrese sjïere-laakan vïedteldihkie. Daaroen-gïelen baakoe-våarhkoe jis daaroen kultuvrese vïedteldihkie. Seamma-laakan gaajhkh veartenen almetji gïeli- jïh kultuvrigujmie. Kultuvri gaskem aaj joekehts vuekieh guktie almetjh gaskesedtieh dovne gïeline jïh «sjaevehts gïeline».

Daan biejjien daaroen-gïele jïh gellien aejkien aaj jeatjah gïelh stuvrieh guktie mijjieh dom daam saemien jiehtebe. Jïjnjh teeksth lohkebe mah daaroen-gïeleste jarkoestovveme. Daaroen-gïele daagkerh teeksth ovmessie-laakan baajnehte, dovne baakoejgujmie jïh gïele-åtnojne. Jarkoestimmie teeksth gellien aejkien geerve aaj guarkedh.

Ij leah ajve gïeli baakoe-våarhkoe mij joekehts, joekehts aaj guktie edtjebe baakoeh sojjehtidh jïh seerkedh, jïh guktie raajesh bigkedh. Saemien-gïele lea uraalen gïelijste jïh soemen-ugrijken gïele-maadtoste. Daaroen-gïele jis indo-europeijen gïele. Joekehtsh daej gïele-dåehkiej gaskem gååvnesieh, jïh dan åvteste mijjese vihkeles dejtie joekehtsidie daejredh jïh vïhtesjidh.

Gosse edtjebe daaroen-gïeleste saemien-gïelese jarkoestidh, dellie gellie-laaketje haestemh jijhtieh. Ij dan hijven sjïdth jis ajve daaroen baakoste saemien baakose jarkoestibie, dan åvteste mijjieh dellie baajebe daaroen-gïelem saemien-gïelem stuvredh. Tjoerebe aaj vïhtesjidh guktie saemien baakoe-våarhkoe jïh gïele-åtnoe. Dellie vihkeles dovne ussjedadtedh mah joekehtsh kultuvri gaskem.