Hopp til innhald
Fagartikkel

Iehkeden hæhtjosne

Samisk litteratur er blant annet historier, fortellinger, minner og vuelie. Her kan du høre og lese noen av disse.
Gærjah. Guvvie.
Bilete: Liv Karin Joma / CC BY-SA 4.0

Daelie lïerh:

Nå lærer du

  • å lytte til og lese skjønnlitterære tekster

  • å fortelle om innholdet i litterære tekster

Beapmoej mænngan

Beapmoej mænngan dah hæhtjosne tjearan tjahkasjieh jïh aelkieh soptsestidh. Pïere lea soptsesem riepien bïjre goltelamme jïh sæjhta dam mubpide soptsestidh. Goltelh soptsesem.

Riepie lopmesne guarjesjeminie. Guvvie.
Riepie. Bilete: Shiretoko-Shari Tourist Association / CC BY-SA 4.0

Riepie

0:00
-0:00
Lyd: Ella Holm Bull / CC BY-SA 4.0
Riepie

Riepie lij ikth sualadamme naa jïjnjh bovtsh.
Doh jeatjah juvrh lin viehkiehtamme leekeme. Jïh dle krovhtem dle tseegkin.

Gosse dïhte bearkoe lij dle doelteme, dle dïhte riepie vaadtsa akten sporjehke deavan nille jïh dle gylje:
"Dle maa manne vuajnam almetjh röövrigujmie jïh saejhtiejgujmie jis båetieh!"

Gaajhkh juvrh dan bïllijin, hajkelin varke edtjin tjïekedidh.

Njåemele jïh tjetskie hajkejigan akten krovhten nualan tjïekedigan.

Numhtie dle tjïrrelgöötin dah altese bieljie-gietjieh. Jïh numhtie die leah dah tjeehpes daan biejjien aaj guktie åvtetje biejjieh.

Dïhte tjetskie dïhte golh båelti dam altese siejpie-gietjiem aaj. Jïh numhtie die lea dïhte aaj tjeehpes.

Jïh dïhte riepie! Dïhte golh gaajhke bearkoem oktegh bårreli.

...

Juvre bårra.
Almetje byöpmede.

Gaaltije:
Bull, E. H. & Bergsland, K. (1993). Lohkede saemien. Davvi girji os. 1993.

Gærjesne "Lohkede Saemien" Ella Holm Bull ektine Knut Bergsland tjaaleme ovmessie soptsesh mejtie saemieh soptsestamme. Dah saemieh dovne Helgelaanteste, Tröndelageste båetiejin.

Tjaeliji bïjre

Ella Holm Bull (1929–2006)
Ealla lohkehtæjjine jïh rektovrine Åarjel Saemiej skuvlesne, Snåasesne barki. Ealla jïjnjh learoe-gærjah tjeeli åarjel-saemien lïerehtæmman. Ealla aaj tjihtese-gærjam tjeeli "Ov-messie darjomes" mij lea mojhtesejgærja båatsoste jïh sov maanajbaeleste.

Knut Bergsland (1914–1998)
Daaroen professovre soemen – ugrijhken gïelide Oslo universiteetesne. Ella Holm Bulline ektesne voestes lohkemegærjam, (Lohkede saemien, 1974) åarjelsaemien-gïelesne deajvoehti.

deajvoehtidh – spride

Naestie-elmie. Guvvie.
Bilete: AI Case / CC BY-NC-ND 4.0

Nejla lyjhkoe vaajesh jïh soptsesh goltelidh jïh lohkedh. Dïhte lea båeries soptsesem goltelamme Biejjien nïejten bïjre. Goltelh dam.

Biejjien nïejte

0:00
-0:00
Lyd: Ella Holm Bull / CC BY-SA 4.0