Hopp til innhald
Læringssti

Du er no inne i ein læringssti:
Syrer og basar

Fagartikkel

pH

pH er eit mål på kor sur ei løysning er. Når vi måler pH i ei løysning, får vi ein pH-verdi som vi kan bruke til å samanlikne surleiken i ulike løysningar. Løysningar med pH lågare enn 7 er sure, mens løysningar med pH over 7 er basiske.

pH og pH-skalaen

pH er eit mål på kor sur eller basisk ei løysning er. Vi kan avgjere kor sure eller basiske løysningar er, ved å bruke pH-skalaen:

  • Ei løysning med pH-verdi under 7 er sur.

  • Ei løysning med pH-verdi lik 7 er nøytral.

  • Ei løysning med pH-verdi over 7 er basisk.

pH-skalaen går frå 0 til 14, men det finst òg stoff med ein pH-verdi som ligg utanfor denne skalaen.

Å måle pH

Vi kan måle pH i ei løysning ved å bruke eit pH-papir. Eit pH-papir er innsett med ulike fargestoff/indikatorar som forandrar farge ut frå konsentrasjonen av syre og base. Viss vi treng meir nøyaktige pH-mål, må vi bruke eit pH-meter.

Sur løysning – syre løyst i vatn

Når ei syre, til dømes saltsyre (HCl), blir løyst i vatn, gir ho frå seg hydrogenion, H+. Det er H+-iona som gjer at løysninga blir sur:

HClH+ + Cl-

Basisk løysning – base løyst i vatn

Når ein base, til dømes ammoniakk (NH3), blir løyst i vatn, kan ammoniakk ta H+ frå vatn. Det blir danna OH--ion som gjer løysninga basisk:

NH3+H2ONH4++OH-

Øv deg på å måle pH

No skal du øver deg på å måle pH i ulike løysningar.

Tilgjengelegheit

Desse oppgåvene kan vere vanskelege å gjennomføre for personar med synshemming. Dei er ikkje nødvendige for å dekke kompetansemåla i dette emnet. Kompetansemåla blir dekte gjennom arbeid med dei andre ressursane.

  1. Vel væske i nedtrekkmenyen.

  2. Trekk sensoren over i væska, og les av pH-verdien i displayet.

  3. Du kan tilsetje vatn med krana over behaldaren og tappe ut væske med krana i botnen av behaldaren.

  4. Bruk simuleringa over til å måle pH-verdien til ulike væsker. Dra og slepp væska til rett stad på pH-skalaen i oppgåva under.

Kjelder

Pedersen, B. (2023, 20. januar). pH. I Store norske leksikon. https://snl.no/ph

S. P. L. Sørensen. (2023, 18. mars). I Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/S._P._L._S%C3%B8rensen

CC BY-SA 4.0Skrive av Thomas Bedin.
Sist fagleg oppdatert 21.04.2023